Trong quá trình thi hành án dân sự hoặc hình sự, khái niệm kê biên tài sản thường được nhắc đến như một biện pháp quan trọng nhằm đảm bảo thi hành nghĩa vụ pháp lý. Vậy, kê biên tài sản là gì? Những trường hợp cụ thể nào sẽ áp dụng kê biên tài sản và quy trình thực hiện ra sao? Cùng Luật Đại Bàng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé!
Kê biên tài sản là gì?
Kê biên là biện pháp bảo đảm thi hành án, được cơ quan thi hành án thực hiện thông qua việc kiểm kê và lập danh sách các tài sản thuộc quyền sở hữu của bị can, bị cáo hoặc cá nhân có trách nhiệm dân sự theo nội dung của bản án hoặc quyết định do Tòa án ban hành.
Kê biên tài sản là gì? Kê biên tài sản là một biện pháp cưỡng chế do nhà nước áp dụng đối với bị can, bị cáo có thể bị áp dụng hình phạt tiền theo quy định của Bộ luật Hình sự, hoặc đối với những cá nhân phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự.
Biện pháp này được Tòa án hoặc Chấp hành viên thực hiện nhằm kiểm kê, ghi nhận chi tiết các loại tài sản, sau đó bàn giao cho chủ tài sản hoặc người thân bảo quản, đồng thời ngăn chặn việc tẩu tán, hủy hoại tài sản.
Thời gian kê biên trong bao lâu?
Biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản chỉ được áp dụng đối với trường hợp người phải thi hành án có khả năng thực hiện nghĩa vụ nhưng không chấp hành. Theo đó, biện pháp này sẽ được thực hiện sau khi hết thời hạn tự nguyện thi hành án (15 ngày kể từ khi bản án hoặc quyết định có hiệu lực), nếu người phải thi hành án vẫn không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ.
Ngoài ra, trong trường hợp có dấu hiệu cho thấy người thi hành án có ý định tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh trách nhiệm, biện pháp kê biên cũng có thể được áp dụng để đảm bảo nghĩa vụ thi hành án được thực hiện.
Chi tiết quy định kê biên tài sản trong tố tụng dân sự
Sau khi tìm hiểu kê biên tài sản là gì, bạn cần nắm rõ các quy định pháp luật và quy trình thực hiện kê biên để đảm bảo tuân thủ đúng trình tự và quyền lợi của các bên liên quan.
Những loại tài sản không thuộc diện kê biên
Theo Điều 87 Luật Thi hành án dân sự 2008, các loại tài sản không bị kê biên bao gồm:
Tài sản chung: Tài sản bị cấm lưu thông, tài sản phục vụ quốc phòng, an ninh, lợi ích công cộng, và tài sản được ngân sách nhà nước cấp cho cơ quan, tổ chức.
Tài sản của cá nhân
- Lương thực và thuốc thiết yếu cho gia đình trong thời gian khó khăn.
- Vật dụng phục vụ người tàn tật, người ốm, hoặc đồ thờ cúng theo tập quán.
- Công cụ lao động cần thiết để mưu sinh và đồ dùng sinh hoạt cơ bản.
Tài sản của tổ chức kinh doanh
- Thuốc, thực phẩm, dụng cụ phục vụ người lao động.
- Nhà trẻ, trường học, cơ sở y tế và tài sản không dùng cho kinh doanh.
- Trang thiết bị bảo đảm an toàn lao động và bảo vệ môi trường.
Quyền hạn trong việc ban hành quyết định kê biên tài sản
Theo khoản 6 Điều 114 và Điều 120 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, kê biên tài sản được xem là một biện pháp khẩn cấp tạm thời mà tòa án có quyền áp dụng khi giải quyết các tranh chấp dân sự.
Theo Điều 112 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, thẩm quyền quyết định áp dụng biện pháp này được quy định như sau:
- Trước phiên tòa: Thẩm phán thụ lý vụ án có quyền ra quyết định kê biên tài sản liên quan đến tranh chấp.
- Tại phiên tòa: Hội đồng xét xử quyết định áp dụng biện pháp kê biên tài sản trong quá trình xét xử.
Quá kê biên tài sản
Theo Điều 88 Luật Thi hành án dân sự 2008, quy trình kê biên tài sản như sau:
- Trước khi kê biên bất động sản, Chấp hành viên phải thông báo trong vòng 3 ngày cho chính quyền xã, tổ dân phố, đương sự và các bên liên quan về thời gian, địa điểm và tài sản kê biên, trừ trường hợp cần ngăn chặn đương sự tẩu tán tài sản.
- Nếu đương sự vắng mặt, họ có thể ủy quyền cho người khác.
- Nếu đã thông báo hợp lệ mà đương sự hoặc người được ủy quyền không có mặt, Chấp hành viên vẫn tiến hành kê biên và ghi rõ trong biên bản.
- Nếu không mời được người làm chứng, Chấp hành viên vẫn thực hiện và ghi rõ trong biên bản.
- Khi kê biên tài sản như nhà ở, đồ vật, nếu người quản lý vắng mặt, Chấp hành viên có thể tự mở khóa hoặc thuê bên thứ ba để mở, có người làm chứng, và đương sự phải chịu thiệt hại.
Lập biên bản kê biên
- Biên bản phải ghi rõ thời gian, thông tin của Chấp hành viên, đương sự, người làm chứng và các bên liên quan.
- Biên bản mô tả diễn biến kê biên và tình trạng tài sản, có chữ ký của các bên liên quan.
Chi tiết quy định kê biên tài sản trong tố tụng hình sự
Theo các quy định pháp luật hiện hành, việc kê biên tài sản được thực hiện dựa trên trình tự và thẩm quyền chặt chẽ, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan.
Những nguyên tắc khi kê biên
Quy định về biện pháp kê biên tài sản trong Bộ luật Tố tụng Hình sự đối với cá nhân. Theo Điều 128 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, việc kê biên tài sản của cá nhân được thực hiện với các nội dung sau:
- Chỉ kê biên phần tài sản tương ứng với mức tiền phạt, tài sản bị tịch thu hoặc khoản bồi thường thiệt hại có thể bị áp dụng.
- Tài sản bị kê biên sẽ được giao cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp, hoặc người thân của họ bảo quản.
- Người được giao bảo quản tài sản mà thực hiện các hành vi như sử dụng trái phép hoặc hủy hoại tài sản bị kê biên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Quá trình kê biên tài sản phải có sự hiện diện của:
- Bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình, hoặc người đại diện của họ.
- Đại diện chính quyền địa phương (xã, phường, thị trấn) nơi tài sản bị kê biên.
- Người chứng kiến.
Theo Điều 437 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, việc kê biên tài sản áp dụng đối với pháp nhân trong các trường hợp:
- Pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố hoặc xét xử với các tội có quy định hình phạt tiền, hoặc nhằm bảo đảm nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.
- Chỉ kê biên phần tài sản tương ứng với khoản tiền phạt, tài sản bị tịch thu, hoặc mức bồi thường thiệt hại có thể áp dụng.
- Tài sản bị kê biên được giao cho người đứng đầu pháp nhân bảo quản. Nếu xảy ra các hành vi như tiêu dùng trái phép, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu, hoặc hủy hoại tài sản bị kê biên, người đứng đầu pháp nhân phải chịu trách nhiệm theo quy định pháp luật.
Khi kê biên tài sản, phải có sự hiện diện của:
- Đại diện của pháp nhân theo pháp luật .
- Đại diện chính quyền địa phương nơi tài sản bị kê biên.
- Người chứng kiến.
Quyền hạn trong việc ban hành lệnh kê biên tài sản.
Theo khoản 2 Điều 128 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, các chủ thể có thẩm quyền ra lệnh kê biên tài sản bao gồm:
- Cơ quan điều tra các cấp, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng.
- Viện trưởng và Phó Viện trưởng của Viện kiểm sát nhân dân và Viện kiểm sát quân sự các cấp.
- Chánh án, Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự các cấp, cùng Hội đồng xét xử.
- Thẩm phán chủ tọa phiên tòa.
Lệnh kê biên tài sản từ các chủ thể nêu trên phải được thông báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp trước khi thi hành.
Quá trình kê biên tài sản
Theo Điều 128 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, việc kê biên tài sản được thực hiện như sau:
- Lập biên bản ghi rõ tình trạng tài sản bị kê biên theo quy định tại Điều 178, đọc cho những người có mặt và cùng ký tên.
- Ghi nhận ý kiến, khiếu nại liên quan và xác nhận bằng chữ ký của các bên.
- Biên bản kê biên được lập thành bốn bản: giao cho bị can/bị cáo hoặc người đại diện, chính quyền địa phương, Viện kiểm sát cùng cấp và lưu hồ sơ vụ án.
Trên đây là toàn bộ nội dung mà Luật Đại Bàng gửi đến bạn đọc để tham khảo về khái niệm kê biên tài sản là gì và các vấn đề liên quan đến kê biên tài sản. Nếu cần hỗ trợ hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ đến tổng đài tư vấn Pháp Luật qua hotline 0979923759 để được các chuyên viên pháp lý giải đáp chi tiết.
Hoàng Văn Minh nổi tiếng với phong cách làm việc chuyên nghiệp, tận tâm, và luôn đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu. Với phương châm “Công lý và sự minh bạch” ông Minh không chỉ là một luật sư giỏi mà còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình bảo vệ quyền lợi pháp lý của mỗi người. Trang web Luật Đại Bàng do ông điều hành đã trở thành một địa chỉ tin cậy cho nhiều người tìm kiếm sự trợ giúp và tư vấn pháp lý. Hoàng Văn Minh cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ cộng đồng bằng kiến thức và sự hiểu biết của mình, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh hơn.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://luatdaibang.net
- Email: ceohoangvanminh@gmail.com
- Địa chỉ: 292 Đ. Nguyễn Xí, Phường 13, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh, Việt Nam