Tiền Sự Là Gì? Tổng Hợp Quy Định Trong Pháp Luật Việt Nam

Trong quá trình đi xin việc, làm hồ sơ du học, xuất cảnh hay thi công chức,… có thể bạn đã từng nghe đến yêu cầu không có tiền án, tiền sự nhưng không phải ai cũng phân biệt được rõ ràng giữa hai khái niệm này. Vậy tiền sự là gì, ai bị coi là có tiền sự, tiền sự khác gì với tiền án? Luật Đại Bàng sẽ cùng bạn làm rõ các thông tin trên dưới góc nhìn pháp lý theo Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020.

Tiền sự là gì?

Trong hệ thống pháp luật hiện hành, khái niệm “tiền sự là gì” chưa được định nghĩa chính thức như một thuật ngữ pháp lý. Tuy nhiên, trong thực tiễn đời sống xã hội và hoạt động pháp lý, cụm từ này vẫn được sử dụng phổ biến để phản ánh tình trạng nhân thân của một cá nhân đã từng bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính.

Theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 01-HĐTP ngày 18/10/1990 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (nay đã hết hiệu lực), điểm b, mục 2 quy định: “Người đã được xóa kỷ luật, xóa việc xử phạt vi phạm hành chính thì được coi như chưa từng bị xử lý, không bị xem là có tiền sự.”

Từ tinh thần của văn bản trên, có thể hiểu rõ hơn tiền sự là gì. Đó là dấu vết pháp lý liên quan đến việc một người từng bị xử lý kỷ luật hoặc hành chính nhưng chưa được xóa theo đúng trình tự quy định. Khi cá nhân đã được xóa các quyết định xử lý này, họ sẽ không còn bị coi là có tiền sự trong hồ sơ pháp lý hoặc đánh giá nhân thân.

Thế nào là tiền án?

Tương tự như giải đáp tiền sự là gì ở trên, thuật ngữ tiền án không được định nghĩa rõ ràng trong hệ thống pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, trong thực tiễn xét xử và quản lý tư pháp, khái niệm này thường được sử dụng để chỉ nhân thân của người đã từng bị kết án theo Bộ luật Hình sự và chưa được xóa án tích.

Theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 01-HĐTP ngày 18/10/1990 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (hiện đã hết hiệu lực), quy định nêu rõ: “Người đã được xóa án thì không coi là có tiền án.”

Từ đó, có thể hiểu rằng “tiền án” là dấu vết pháp lý liên quan đến việc một cá nhân từng chịu bản án hình sự và chưa được xóa án tích theo trình tự, thủ tục của pháp luật. Những trường hợp bị kết án do lỗi vô ý đối với tội phạm ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng, cũng như người được miễn hình phạt, không bị coi là có tiền án (hay còn gọi là án tích).

Tiền án và tiền sự khác nhau như thế nào?

Trong quá trình tra cứu lý lịch tư pháp hoặc đánh giá nhân thân một cá nhân, khái niệm tiền sự là gì và tiền án thường gây nhầm lẫn cho nhiều người. Tuy nhiên, đây là hai thuật ngữ pháp lý hoàn toàn khác biệt về bản chất, mức độ vi phạm cũng như hậu quả pháp lý kèm theo.

Tiêu chí	Tiền sự	Tiền án
Khái niệm	Theo khoản 1 Điều 90 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, tiền sự là thông tin về một người từng bị xử lý hành chính hoặc kỷ luật do vi phạm pháp luật nhưng chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm.	Tiền án là thông tin ghi nhận một người đã bị kết án hình sự và có án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).
Bản chất hành vi	Hành vi vi phạm pháp luật ở mức độ nhẹ, không đủ yếu tố truy cứu trách nhiệm hình sự. Có thể là vi phạm hành chính, trật tự an toàn xã hội hoặc đạo đức công vụ.	Hành vi cấu thành tội phạm, bị xét xử và tuyên án theo trình tự tố tụng hình sự. Đây là hậu quả pháp lý nặng hơn và ảnh hưởng lâu dài đến nhân thân.
Văn bản pháp lý xác lập	Thể hiện qua Quyết định xử phạt vi phạm hành chính hoặc Quyết định kỷ luật của cơ quan có thẩm quyền.	Ghi nhận trong Bản án hình sự do Tòa án có thẩm quyền tuyên, là căn cứ để xác định người đó có tiền án.

Các quy định thời hạn được xóa tiền sự là gì

Căn cứ theo Điều 7 của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2020, thời hạn để được xem là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính được xác định dựa trên tính chất, mức độ và hình thức xử phạt.

Trường hợp bị xử phạt cảnh cáo

Nếu cá nhân bị áp dụng hình thức cảnh cáo, thì sau 06 tháng, kể từ ngày đã chấp hành xong quyết định xử phạt và không tái phạm, người đó sẽ được xem là chưa từng bị xử phạt vi phạm hành chính.

Ví dụ: Anh A bị cảnh cáo do vi phạm trật tự công cộng. Nếu trong 6 tháng kể từ ngày chấp hành xong quyết định mà không tái phạm hành vi tương tự, anh A sẽ được xóa tiền sự theo quy định.

Trường hợp bị áp dụng các hình thức xử phạt khác

Đối với các hình thức nặng hơn như:

• Phạt tiền,
• Tước quyền sử dụng giấy phép,
• Tạm dừng hoạt động trong một khoảng thời gian xác định,
• Tước quyền sở hữu tang vật, phương tiện vi phạm,
• Trục xuất,

Thì thời gian để được xem là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính là 01 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt và không tái phạm.

Trường hợp quyết định xử phạt hành chính đã hết thời hiệu thi hành

Nếu cá nhân không chấp hành mà để hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt (quy định tại Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính), thì sau 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu, nếu không tái phạm, vẫn được xem là chưa từng bị xử phạt.

Trường hợp cá nhân bị xử lý hành chính

Đối với những người từng bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính không qua xét xử như:

• Thực hiện giáo dục tại địa bàn xã, phường, thị trấn,
• Thực hiện biện pháp gửi vào cơ sở giáo dục bắt buộc,
• Bắt buộc nhập học tại cơ sở giáo dục đặc biệt,
• Cơ sở cai nghiện bắt buộc,

Thì thời hạn xóa tiền sự là 02 năm kể từ ngày hoàn thành nghĩa vụ (chấp hành xong biện pháp), với điều kiện không tái phạm.

Ngoài ra, nếu cá nhân không chấp hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính và để hết thời hiệu thi hành, thì thời gian tính xóa tiền sự sẽ là 01 năm kể từ thời điểm hết hiệu lực, miễn là không vi phạm lại.

Hồ sơ cần thiết để xin giấy xác nhận không tiền sự là gì?

Giấy xác nhận không có tiền án, tiền sự còn được biết đến với tên gọi Phiếu lý lịch tư pháp. Đây là tài liệu pháp lý xác minh cá nhân có hay không có án tích, đồng thời thể hiện các hạn chế pháp lý liên quan đến việc đảm nhiệm chức vụ, thành lập hoặc quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã. Giấy tờ này thường được yêu cầu khi xin việc, dự tuyển công chức hoặc thực hiện thủ tục hành chính khác.

Hai loại Phiếu lý lịch tư pháp

Theo Điều 41 của Luật Lý lịch tư pháp số 28/2009/QH12, Phiếu lý lịch tư pháp được chia thành hai loại:

• Phiếu lý lịch tư pháp số 1: Cấp cho cá nhân, cơ quan, tổ chức nhằm mục đích quản lý nhân sự, đăng ký kinh doanh hoặc phục vụ thủ tục hành chính thông thường. Đây chính là loại phiếu phổ biến nhất mà người dân thường gọi là giấy xác nhận không tiền án, tiền sự.
• Phiếu lý lịch tư pháp số 2: Cấp theo yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng (công an, viện kiểm sát, tòa án) phục vụ điều tra, truy tố, xét xử. Loại phiếu này có đầy đủ thông tin về án tích, kể cả những án đã được xóa.

Bộ hồ sơ cần để đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp

Căn cứ vào các quy định tại Điều 45 và 48 Luật Lý lịch tư pháp cần chuẩn bị đủ các giấy tờ theo quy định:

• Tờ khai đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp theo biểu mẫu quy định;
• Bản chụp căn cước công dân, chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu (phải kèm theo bản chính để đối chiếu hoặc bản sao có chứng thực);
• Văn bản ủy quyền hợp pháp nếu ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục (trừ trường hợp người được ủy quyền là cha, mẹ, vợ, chồng, con);
• Giấy tờ chứng minh thuộc đối tượng được miễn hoặc giảm lệ phí (nếu có).

Mặc dù không phải là án tích hình sự, tiền sự vẫn ảnh hưởng đáng kể đến hồ sơ cá nhân. Hiểu rõ khái niệm tiền sự là gì, ai bị xem là có tiền sự và khi nào tiền sự được xóa sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi của chính mình.

Nếu còn băn khoăn về các vấn đề liên quan đến tiền sự hoặc cần tư vấn pháp luật chi tiết, Luật Đại Bàng sẵn sàng mang đến những dịch vụ chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay để được hỗ trợ kịp thời, giúp bạn tự tin giải quyết mọi vướng mắc pháp luật một cách hiệu quả.