Luật Hợp Tác Xã – Nội Dung Cần Biết Và Quy Trình Thành Lập

Luật Hợp tác xã quy định các vấn đề liên quan đến việc thành lập, tổ chức và hoạt động của hợp tác xã, đảm bảo các chính sách hỗ trợ giúp các tổ chức kinh tế tập thể này phát triển bền vững. Bài viết này của Luật Đại Bàng sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về những nội dung quan trọng của Luật Hợp tác xã.

Những nội dung quy định tại Luật Hợp tác xã

Các quy định chính của Luật Hợp tác xã, giúp đảm bảo hoạt động hiệu quả và phát triển bền vững của các tổ chức hợp tác xã, liên hiệp hợp tác: 

Sự bảo đảm của Nhà nước đối với tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và thành viên

Để tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành và phát triển bền vững của tổ hợp tác, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã, luật quy định rõ các bảo đảm của Nhà nước cụ thể như sau:

• Công nhận và bảo hộ quyền hợp pháp: Nhà nước công nhận và đảm bảo quyền sở hữu tài sản, vốn, thu nhập cùng các quyền và lợi ích hợp pháp của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cùng các thành viên. Trường hợp cần trưng mua hoặc trưng dụng tài sản, việc này chỉ được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về trưng mua, trưng dụng tài sản.
• Bảo đảm môi trường đầu tư kinh doanh bình đẳng: Nhà nước bảo đảm tổ hợp tác, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã được đối xử bình đẳng trong môi trường đầu tư, kinh doanh như các loại hình doanh nghiệp và tổ chức kinh tế khác.
• Bảo đảm quyền tự chủ trong hoạt động: Tổ hợp tác, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã được quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong tổ chức bộ máy, hoạt động sản xuất, kinh doanh theo quy định pháp luật. Nhà nước không can thiệp trái pháp luật vào các hoạt động hợp pháp của các tổ chức này.

Nguyên tắc về tổ chức, quản lý, hoạt động của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã

Để bảo đảm hoạt động hiệu quả, đúng định hướng và phù hợp với bản chất của kinh tế tập thể, luật quy định rõ các nguyên tắc trong tổ chức, quản lý và vận hành như sau: 

• Tự nguyện và mở rộng thành viên: Cá nhân, tổ chức tự nguyện tham gia, rút khỏi, không phân biệt giới tính, đồng bào, tôn giáo. Ưu tiên lợi ích thành viên, khuyến khích mở rộng kết nạp.
• Dân chủ, bình đẳng: Thành viên có quyền tham gia quản lý, quyết định hoạt động một cách dân chủ, bình đẳng không phụ thuộc vào vốn góp.
• Trách nhiệm kinh tế: Thành viên chính thức góp vốn, được kiểm soát tài sản, hưởng thu nhập chủ yếu theo mức độ sử dụng dịch vụ hoặc đóng góp lao động.
• Chú trọng giáo dục, thông tin: Tăng cường tuyên truyền, đào tạo, cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời cho thành viên và người lao động.
• Tăng cường hợp tác, liên kết: Khuyến khích liên kết nội bộ và với các tổ chức khác đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tham gia chuỗi giá trị.
• Phát triển cộng đồng: Đề cao tinh thần đoàn kết, tương trợ, góp phần xây dựng và phát triển cộng đồng địa phương và quốc gia.

Quyền của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã

Nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động và phát triển bền vững của kinh tế tập thể, pháp luật đã quy định cụ thể các quyền mà hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được thực hiện cụ thể như sau: 

• Tổ chức thực hiện hiệu quả các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra.
• Quyết định cơ cấu tổ chức, quản lý, hoạt động; thuê và sử dụng lao động.
• Kinh doanh một trong các ngành, nghề pháp luật không cấm.
• Yêu cầu thành viên đăng ký nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ để xây dựng kế hoạch sản xuất, cung ứng.
• Cung cấp sản phẩm, dịch vụ ra bên ngoài sau khi đảm bảo lợi ích của thành viên.
• Tổ chức hoạt động kinh tế – xã hội, văn hóa nhằm nâng cao đời sống thành viên và cộng đồng.
• Tham gia thực hiện các chính sách, chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự tại địa phương.
• Kết nạp mới, chấm dứt tư cách thành viên theo quy định pháp luật.
• Tăng hoặc giảm vốn điều lệ trong suốt quá trình hoạt động.
• Huy động nguồn vốn đúng theo quy định pháp luật.
• Thực hiện cho vay nội bộ theo quy định của Luật hợp tác xã.
• Hạch toán riêng doanh thu, chi phí từ giao dịch nội bộ và giao dịch bên ngoài.
• Liên kết, hợp tác với tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để phát triển hoạt động.
• Góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp hỗ trợ hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Phân phối thu nhập, xử lý lỗ và nợ theo quy định.
• Tham gia tổ chức hoặc đại diện của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Khiếu nại, tố cáo, giải quyết tranh chấp nội bộ và xử lý thành viên vi phạm theo Điều lệ.
• Thực hiện các quyền khác theo quy định pháp luật và điều lệ của hợp tác xã.

Nghĩa vụ của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã

Ngoài những quyền cơ bản thì hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã phải đảm bảo các nghĩa vụ sau:

• Kết nạp thành viên khi đáp ứng đầy đủ điều kiện theo pháp luật và điều lệ.
• Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên hợp tác xã theo quy định.
• Thực hiện thỏa thuận với thành viên, ưu tiên phục vụ thành viên trước khi phục vụ khách hàng ngoài. 
• Tuân thủ các quy định về tài chính, thuế, kế toán, kiểm toán và pháp luật liên quan. 
• Quản lý và sử dụng vốn, tài sản, quỹ theo quy định pháp luật và điều lệ.
• Quản lý đất đai và tài nguyên theo pháp luật. 
• Ký kết hợp đồng lao động, đóng bảo hiểm xã hội và các quyền lợi khác cho người lao động.
• Đào tạo, phổ biến kiến thức, bồi dưỡng cho thành viên và người lao động.
• Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo pháp luật.
• Công bố thông tin cho thành viên và thông báo thông tin theo quy định pháp luật.
• Bồi thường thiệt hại do hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã gây ra cho các thành viên. 
• Cập nhật và lưu trữ sổ đăng ký thành viên và thành viên góp vốn.
• Thực hiện chế độ báo cáo tình hình hoạt động của Hợp tác xã theo quy định.
• Thực hiện nghĩa vụ khác theo quy định của luật và của điều lệ.

Phân loại hợp tác xã

Hợp tác xã được phân loại thành siêu nhỏ, nhỏ, vừa và lớn dựa trên số lượng thành viên chính thức và một trong hai tiêu chí đó là doanh thu hoặc tổng nguồn vốn. Bên cạnh đó việc phân loại này còn phụ thuộc vào lĩnh vực hoạt động của hợp tác xã. Chính phủ sẽ quy định chi tiết về các tiêu chí và phương thức phân loại hợp tác xã.

Quy trình thành lập hợp tác xã mới hiện nay

Để thành lập hợp tác xã (HTX) theo quy định mới, tổ chức, cá nhân cần thực hiện các bước thủ tục pháp lý nhất định nhằm đảm bảo hợp pháp và đầy đủ:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ 

Để thành lập hợp tác xã (HTX), các cá nhân, tổ chức cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu cần thiết cụ thể như sau: 

1. Giấy yêu cầu đăng ký thành lập HTX.
2. Điều lệ HTX
3. Biên bản nghị quyết của hội nghị thành lập HTX.
4. Danh sách các thành viên chính thức và các thành viên liên kết góp vốn.
5. Danh sách và số định danh cá nhân của người đại diện theo pháp luật của HTX.
6. Bản sao giấy chứng nhận đầu tư (nếu có yếu tố nước ngoài).

Bước 2: Nộp hồ sơ 

Sau khi chuẩn bị xong hồ sơ, người đại diện hợp tác xã nộp hồ sơ theo các hình thức: 

• Nộp trực tiếp tại cơ quan đăng ký kinh doanh (Cơ quan đăng ký kinh doanh là nơi đặt trụ sở chính của hợp tác xã) 
• Nộp qua bưu điện hoặc qua hệ thống thông tin điện tử nếu có.

Bước 3: Đợi giải quyết hồ sơ

• Hồ sơ hợp lệ: Nếu hồ sơ được cơ quan đăng ký kinh doanh xét duyệt và hợp lệ, Giấy chứng nhận đăng ký HTX sẽ được cấp trong vòng 03 ngày làm việc.
• Hồ sơ không hợp lệ: Nếu hồ sơ có thiếu sót hoặc không đáp ứng yêu cầu, cơ quan đăng ký sẽ thông báo bằng văn bản nêu rõ nội dung cần sửa đổi, bổ sung.
• Từ chối cấp Giấy chứng nhận: Nếu hồ sơ không đủ điều kiện để cấp Giấy chứng nhận đăng ký, cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ gửi thông báo từ chối cùng với lý do cụ thể.

Bước 4: Nhận Giấy chứng nhận đăng ký Hợp tác xã 

Sau khi hồ sơ được thông qua và các yêu cầu pháp lý đã được đáp ứng, cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký HTX cho tổ chức. Đây là bước hoàn tất thủ tục thành lập hợp tác xã theo quy định của pháp luật.

Với những quy định rõ ràng và chi tiết trong Luật hợp tác xã, các tổ chức hợp tác xã sẽ có cơ sở pháp lý vững mạnh để hoạt động, phát triển bền vững đồng thời đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế tập thể. Nếu bạn cần tư vấn và hỗ trợ thêm về luật hợp tác xã và các bộ luật khác liên hệ ngay với Luật Đại Bàng. Đội ngũ của chúng tôi với nhiều năm kinh nghiệm sẽ tư vấn pháp luật và hỗ trợ bạn toàn diện.