“Truy tố là gì?” là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi muốn hiểu về pháp luật hình sự. Đây là một giai đoạn quan trọng trong tố tụng, quyết định việc đưa một vụ án ra xét xử. Ở bài viết của Luật Đại Bàng bên dưới sẽ giải thích chi tiết hơn về khái niệm, vai trò, thời hạn và thẩm quyền của các cơ quan liên quan đến hoạt động này.
Truy tố là gì?
Truy tố là bước thứ ba trong quá trình tiến hành tố tụng hình sự, được thực hiện sau khi vụ án đã trải qua giai đoạn khởi tố và điều tra. Hiện nay, pháp luật tố tụng về hình sự chưa có quy định một định nghĩa cụ thể nào về truy tố.
Song theo thực tế, truy tố là gì có thể được hiểu là việc đưa đối tượng phạm tội ra xét xử tại Tòa án. Thẩm quyền thực hiện quyền truy tố này thuộc về Viện Kiểm sát (VKS), cơ quan đảm nhận trách nhiệm này trong hệ thống pháp lý.
Truy tố là một chức năng quan trọng mà VKS thực hiện để xác minh tính hợp pháp và căn cứ của các hành vi tố tụng do cơ quan điều tra thực hiện. Đồng thời, chức năng này còn giúp khắc phục các sai lầm và loại trừ hậu quả tiêu cực có thể xảy ra từ những thiếu sót trong hai giai đoạn tố tụng trước.
Nhiệm vụ truy tố là gì?
Bên cạnh hiểu được truy tố là gì, bạn cũng cần biết nhiệm vụ của nó. Khi giai đoạn điều tra kết thúc, cơ quan điều tra làm bản kết luận điều tra kèm theo đề nghị truy tố và chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho VKS cùng cấp để tiến hành truy tố. Họ có trách nhiệm nghiên cứu các tài liệu liên quan và xác định các căn cứ pháp lý để đưa ra những quyết định phù hợp theo các quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS 2015).
Tại Điều 15 BLTTHS 2015, quy định rằng cơ quan có thẩm quyền phải chịu trách nhiệm chứng minh hành vi phạm tội. Người bị buộc tội không có nghĩa vụ phải chứng minh sự vô tội của mình, nhưng họ có quyền tự bảo vệ.
Cơ quan chức năng cần phải áp dụng các biện pháp pháp lý để xác minh sự thật vụ án một cách toàn diện, khách quan, làm rõ chứng cứ có tội và vô tội, cùng các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can. Ở giai đoạn này, VKS cần kiểm tra tất cả các vấn đề liên quan đến thủ tục tố tụng và nội dung vụ án thông qua hồ sơ điều tra, nhằm đảm bảo quá trình điều tra tuân thủ đúng quy định pháp luật và phát hiện các sai sót cần khắc phục.
Thẩm quyền truy tố người có tội trong vụ án hình sự
Tại Điều 239, BLTTHS 2015 quy định cụ thể về quyền truy tố trong vụ kiện hình sự là:
- VKS cấp thực hiện quyền công tố và kiểm sát điều tra sẽ quyết định truy tố theo thẩm quyền xét xử của Tòa án trong vụ xử án.
- Nếu vụ án không do mình phụ trách truy tố, VKS sẽ quyết định bàn giao vụ án cho VKS có thẩm quyền.
- Khi cần chuyển vụ án đến VKS ngoài phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc quân khu, thẩm quyền quyết định thuộc về VKS cấp tỉnh hoặc cấp quân khu.
- VKS cấp trên sẽ chịu trách nhiệm truy tố trong các vụ án mà cấp này thực hiện công tố và kiểm sát điều tra.
- Trong thời hạn tối thiểu 02 tháng trước khi giai đoạn điều tra kết thúc, VKS cấp trên phải gửi thông báo đến VKS cấp dưới đồng cấp với Tòa án xét xử sơ thẩm để bố trí Kiểm sát viên nghiên cứu hồ sơ vụ án.
- Ngay khi quyết định truy tố được ban hành, VKS cấp trên thực hiện việc phân công VKS cấp dưới đảm nhiệm quyền công tố và kiểm sát xét xử; sau khi nhận hồ sơ vụ án và bản cáo trạng, VKS cấp dưới sẽ thực hiện quyền hạn của mình theo đúng quy định của BLTTHS 2015.
- Trong vòng 03 ngày sau khi quyết định chuyển vụ án, VKS phải gửi thông báo bằng văn bản đến cơ quan kết thúc điều tra, bị can hoặc người đại diện của bị can, luật sư, bị hại, và các bên tham gia tố tụng khác.
- Theo quy định tại khoản 2 Điều 240 BLTTHS 2015, việc giao và chuyển hồ sơ vụ án kèm theo bản cáo trạng phải được thực hiện đúng thủ tục. Thời gian truy tố sẽ được tính từ khi VKS có thẩm quyền nhận hồ sơ vụ án.
Thời hạn để đưa ra quyết định truy tố bị can
Điều 240 BLTTHS 2015 quy định thời hạn để quyết định truy tố như sau:
- Kể từ khi nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, VKS có 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và nghiêm trọng và 30 ngày đối với các tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng để ra một trong các quyết định:
- Truy tố bị can trước Tòa án;
- Chuyển trả hồ sơ để thực hiện điều tra bổ sung.
- Đình chỉ hoặc hoãn lại quá trình điều tra vụ án hình sự.
- Trong trường hợp cần thiết, Viện trưởng VKS có thể gia hạn thời gian quyết định truy tố, với tối đa 10 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và nghiêm trọng, 15 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng, và 30 ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Ý nghĩa của việc truy tố là gì?
Vai trò và mục đích của việc truy tố là gì?
Giai đoạn truy tố mang lại các ý nghĩa sau:
- Xác định nền tảng pháp lý để tòa án có cơ sở đưa vụ án ra xét xử: Luật tố tụng hình sự quy định các cơ quan tố tụng có chức năng riêng, trong đó tòa án chỉ xét xử khi có quyết định truy tố của Viện Kiểm sát. Giai đoạn truy tố là tiền đề cho xét xử, đảm bảo xét xử đúng người, đúng tội.
- Đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh và giải quyết các lỗi và hành vi vi phạm của cơ quan điều tra khi tiến hành điều tra vụ việc hình sự: Viện kiểm sát không chỉ lập cáo trạng và đưa ra quyết định truy tố mà còn đảm nhận vai trò giám sát, phát hiện các sai sót hoặc vi phạm trong quá trình điều tra vụ án. Những thiếu sót hoặc vi phạm được viện kiểm sát yêu cầu điều chỉnh hoặc bổ sung để đảm bảo tính chính xác của vụ án. Nếu thấy không đủ điều kiện để tiếp tục truy tố, viện kiểm sát sẽ đình chỉ vụ án, đảm bảo quyền lợi của bị can được bảo vệ theo quy định pháp luật.
Kết luận
Truy tố không chỉ là một giai đoạn quan trọng trong tố tụng hình sự mà còn là bước đệm quyết định việc xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Việc hiểu rõ truy tố là gì, thẩm quyền và thời hạn truy tố giúp bạn bảo vệ tốt hơn quyền lợi của mình trong các tình huống pháp lý phức tạp. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu hoặc hỗ trợ pháp lý, hãy liên hệ ngay cho Luật Đại Bàng để được tư vấn Luật Hình Sự chu đáo và kịp thời nhé.
Hoàng Văn Minh nổi tiếng với phong cách làm việc chuyên nghiệp, tận tâm, và luôn đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu. Với phương châm “Công lý và sự minh bạch” ông Minh không chỉ là một luật sư giỏi mà còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình bảo vệ quyền lợi pháp lý của mỗi người. Trang web Luật Đại Bàng do ông điều hành đã trở thành một địa chỉ tin cậy cho nhiều người tìm kiếm sự trợ giúp và tư vấn pháp lý. Hoàng Văn Minh cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ cộng đồng bằng kiến thức và sự hiểu biết của mình, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh hơn.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://luatdaibang.net
- Email: ceohoangvanminh@gmail.com
- Địa chỉ: 292 Đ. Nguyễn Xí, Phường 13, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh, Việt Nam