Bảo hiểm xã hội là chính sách an sinh xã hội quan trọng được Nhà nước và Chính phủ Việt Nam đưa ra nhằm đảm bảo thu nhập cho người tham gia khi họ bị giảm hoặc mất đi thu nhập do tai nạn lao động, ốm đau bệnh tật,….. Nếu bạn chưa biết rõ về BHXH bắt buộc là gì và những đối tượng nào cần phải tham gia thì hãy cùng Luật Đại Bàng theo dõi bài viết dưới đây.
Tìm hiểu tổng quan về khái niệm bảo hiểm xã hội bắt buộc
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một sự bảo đảm để thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị giảm hoặc mất đi thu nhập do nghỉ thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết độ tuổi lao động hoặc chết dựa trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội của họ.
Theo quy định, bảo hiểm xã hội gồm có 2 hình thức là bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện. Căn cứ tại điều 3, Luật bảo hiểm xã hội 2014, BHXH bắt buộc được hiểu là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà đối tượng người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
BHXH bắt buộc được áp dụng cho các đối tượng nhất định theo quy định của Pháp luật. Trong đó, người tham gia đóng BHXH bắt buộc cần phải tuân thủ những quy định chung về mức đóng, phương thức và thời gian đóng để được thụ hưởng các chế độ BHXH theo quy định.
Ngoài ra, BHXH bắt buộc sẽ khác với BHXH tự nguyện ở chỗ người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được lựa chọn mức đóng cũng như phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.
Những đối tượng cần tham gia BHXH bắt buộc
Không phải ai cũng thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Những đối tượng tham gia vào BHXH bắt buộc được quy định tại khoản 1, điều 2, Luật bảo hiểm xã hội 2014 sẽ bao gồm:
Người lao động
- Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc có thời hạn tham gia từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hình thức hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật đối với người dưới 15 tuổi theo quy định về lao động.
- Người lao động theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng làm việc.
- Các cán bộ, công chức, viên chức làm việc cho cơ quan nhà nước.
- Đối tượng công nhân quốc phòng, công nhân công an và người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.
- Đối tượng sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp trong quân đội nhân dân; sĩ quan và hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân sĩ quan và hạ sĩ quan nghiệp vụ; những người làm công tác cơ yếu được hưởng lương như đối với quân nhân.
- Hạ sĩ quan và chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; hạ sĩ quan và chiến sĩ quân đội nhân dân; học viên khối quân đội, công an, cơ yếu đang theo học tập được hưởng sinh hoạt phí.
- Người đi lao động làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định của Luật người lao động Việt Nam đi làm tại nước ngoài theo hợp đồng.
- Đối tượng quản lý doanh nghiệp và quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
- Đối tượng hoạt động không chuyên trách ở xã, phường và thị trấn.
Người sử dụng lao động
Người sử dụng lao động cần tham gia BHXH bắt buộc gồm các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân cùng các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp và các tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hiện đang hoạt động tại Việt Nam; các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, hợp tác xã, các tổ chức khác và cá nhân có hoạt động thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.
Những quy định mới nhất về các chế độ của bảo hiểm xã hội bắt buộc
Nguyên tắc khi tham gia BHXH bắt buộc được quy định như sau:
- Mức thụ hưởng BHXH bắt buộc sẽ được tính dựa trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng bảo hiểm xã hội và có chia sẻ giữa các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội.
- Mức đóng BHXH bắt buộc sẽ tính dựa vào cơ sở tiền lương tháng của người lao động.
- Nếu người lao động vừa đóng BHXH bắt buộc vừa đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng chế độ hưu trí cùng chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội.
- Quỹ bảo hiểm xã hội sẽ được quản lý tập trung, thống nhất và công khai, được sử dụng đúng mục đích, được hạch toán độc lập theo những quỹ thành phần, những nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương được cơ quan Nhà nước quy định và chế độ tiền lương do người sử dụng lao động đưa ra.
- Việc thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội phải đơn giản, dễ dàng và thuận tiện, bảo đảm kịp thời, đầy đủ quyền lợi của đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội.
Người lao động khi tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng 05 chế độ, cụ thể là: Chế độ ốm đau, chế độ tai nạn lao động, chế độ thai sản, bệnh nghề nghiệp và chế độ hưu trí – chế độ tử tuất
Cập nhật về mức đóng BHXH bắt buộc mới nhất
Mức đóng BHXH bắt buộc sẽ được quy định cụ thể trong những văn bản pháp luật. Tỷ lệ đóng vào quỹ BHXH sẽ được điều chỉnh theo theo từng thời kỳ để phù hợp nhất với tình hình thực tại nền của kinh tế xã hội.
Theo quyết định 959/QĐ-BHXH đã quy định về mức đóng BHXH cụ thể như sau:
- Mức đóng BHXH 26%: người lao động đóng 8% và đơn vị đóng 18%. Trong đó, 18% đơn vị đóng gồm: 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 1% cho quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và 14% cho quỹ hưu trí và tử tuất.
- Mức đóng bảo hiểm y tế 4,5%: người lao động sẽ đóng 1,5% và đơn vị sẽ đóng 3%.
- Mức đóng bảo hiểm thất nghiệp 2%: người lao động đóng 1% và đơn vị đóng 1%
Như vậy, tổng tiền mỗi người lao động cần phải đóng khi tham gia BHXH bắt buộc sẽ là 10,5%. Trách nhiệm của phía đơn vị là 22% và không phát sinh thêm bất kỳ một khoản chi phí nào khác. Kinh phí công đoàn là 2% sẽ do doanh nghiệp đóng. Nếu người lao động tự nguyện đăng ký gia nhập và tham gia vào tổ chức công đoàn thì sẽ cần đóng thêm 1% đoàn phí công đoàn.
Những quyền lợi khi tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo quy định tại điều 18 Luật bảo hiểm xã hội 2018 về Quyền của người lao động, người lao động khi tham gia sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi và bảo hiểm tốt nhất:
- Người lao động sẽ được tham gia và hưởng chế độ BHXH theo quy định tại Luật quy định về Người lao động được cấp và quản lý sổ BHXH theo quy định.
- Được nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đầy đủ và kịp thời theo một trong những hình thức chi trả sau như: trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ có ủy quyền từ cơ quan BHXH, thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động được mở tại ngân hàng hoặc thông qua người sử dụng lao động theo quy định.
- Được hưởng bảo hiểm trong các trường hợp được quy định như: đang hưởng lương hưu, đang trong thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, nhận nuôi con nuôi, nghỉ việc hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp mỗi tháng, đang hưởng trợ cấp ốm đau do Bộ Y tế ban hành theo quy định.
- Người lao động sẽ được chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động nếu như thuộc trường hợp được quy định tại điểm b khoản 1 điều 45 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và đang trong quá trình bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, sẽ được thanh toán phí giám định y khoa nếu như đáp ứng đủ điều kiện để hưởng bảo hiểm xã hội.
Lời kết
Hi vọng rằng, bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bảo hiểm xã hội bắt buộc và những lưu ý quan trọng khi tham gia loại hình này. Bên cạnh BHXH bắt buộc, nếu bạn có quan tâm và thắc mắc về bất cứ loại bảo hiểm nào cũng như cần được hỗ trợ về dịch vụ luật bảo hiểm, hãy liên hệ cho Luật Đại Bàng thông qua trang web luatdaibang.net để được chúng tôi tư vấn Luật Bảo Hiểm và giải đáp chi tiết nhé.
Hoàng Văn Minh nổi tiếng với phong cách làm việc chuyên nghiệp, tận tâm, và luôn đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu. Với phương châm “Công lý và sự minh bạch” ông Minh không chỉ là một luật sư giỏi mà còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình bảo vệ quyền lợi pháp lý của mỗi người. Trang web Luật Đại Bàng do ông điều hành đã trở thành một địa chỉ tin cậy cho nhiều người tìm kiếm sự trợ giúp và tư vấn pháp lý. Hoàng Văn Minh cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ cộng đồng bằng kiến thức và sự hiểu biết của mình, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh hơn.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://luatdaibang.net
- Email: ceohoangvanminh@gmail.com
- Địa chỉ: 292 Đ. Nguyễn Xí, Phường 13, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh, Việt Nam