Ngộ Sát Là Gì? Điều Kiện, Mức Xử Lý Pháp Lý Bạn Cần Biết

Trong hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam, những hành vi gây thiệt hại đến tính mạng người khác luôn bị xử lý rất nghiêm. Bên cạnh các hành vi cố ý tước đoạt mạng sống, còn có một dạng vi phạm đặc biệt không nhằm mục đích giết người – đó là hành vi ngộ sát. Vậy ngộ sát là gì? Khi nào một người bị coi là phạm tội ngộ sát? Và hình phạt dành cho tội danh này được quy định ra sao? Bài viết dưới đây từ Luật Đại Bàng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Tìm hiểu ngộ sát là gì?

Pháp luật hình sự Việt Nam quy định rõ ràng và nghiêm khắc đối với các hành vi làm chết người. Trong số đó, tội vô ý làm chết người là một trường hợp đặc biệt, vì nó không xuất phát từ ý định tước đoạt mạng sống, mà do sự bất cẩn hoặc chủ quan của người gây ra. Trong đời sống thường ngày, tội danh này thường được gọi là ngộ sát.

Cụ thể ngộ sát là gì, thực tế đây không phải là hành vi cố ý giết người, mà là hậu quả nghiêm trọng xảy ra khi người phạm tội thiếu thận trọng, không lường trước – hoặc dù đã thấy trước nhưng vẫn tin rằng tai nạn sẽ không xảy ra. Đây là một khái niệm pháp lý cho thấy sự phân biệt rõ ràng giữa hành vi vô ý và hành vi cố ý trong việc gây ra cái chết cho người khác.

Các yếu tố quyết định đến ngộ sát là gì?

Để xác định tội ngộ sai, cần các yếu tố là: 

Chủ thể vô ý làm chết người

Người phạm tội có thể là bất kỳ ai đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực chịu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật. Không yêu cầu phải là người có chức vụ, nghề nghiệp hay vị trí xã hội nhất định. Chỉ cần đủ tuổi và năng lực pháp lý là có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự khi có hành vi vô ý gây chết người.

Ngộ sát là gì? Yếu tố chủ quan 

Điểm khác biệt quan trọng giữa tội ngộ sát và tội giết người nằm ở ý thức của người gây ra hành vi. Với tội ngộ sát, lỗi là vô ý, bao gồm hai dạng:

• Vô ý do cẩu thả: Người gây ra cái chết không nhận thức được hậu quả dù lẽ ra phải nhận thức được.
• Vô ý do quá tự tin: Đã lường trước nguy cơ gây chết người nhưng lại chủ quan tin rằng hậu quả sẽ không xảy ra hoặc có thể tránh được.

Trong một số trường hợp, nếu người phạm tội vi phạm quy định nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính mà dẫn đến hậu quả chết người, có thể bị xử lý theo hướng “vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc hành chính”.

Khách thể bị xâm phạm

Tội ngộ sát xâm phạm đến quyền được sống – một trong những quyền cơ bản nhất của con người. Đối tượng bị tác động trong hành vi phạm tội luôn là con người, không phải tài sản hay lợi ích khác.

Yếu tố khách quan của ngộ sát là gì?

Tội vô ý làm chết người có thể xảy ra dưới hai hình thức: hành động cụ thể hoặc không thực hiện hành động cần thiết (bỏ mặc, không ngăn chặn khi có thể). Dù là hành động nào, điểm chung là nạn nhân tử vong, và người gây ra cái chết không cố ý, mà do sơ suất hoặc chủ quan.

Quan trọng nhất, hậu quả làm chết người là điều kiện bắt buộc để cấu thành tội danh này. Nếu chưa xảy ra hậu quả chết người thì sẽ không bị truy cứu về tội này, dù hành vi có dấu hiệu nguy hiểm.

Phân biệt với tội giết người

Một điểm cần lưu ý: nếu cái chết là kết quả từ hành vi cố ý, tức người gây ra muốn hoặc chấp nhận hậu quả xảy ra, thì không còn là vô ý mà sẽ bị xử lý về tội giết người. Sự khác biệt nằm ở mục đích và mức độ nhận thức về hậu quả khi thực hiện hành vi.

Ngộ sát có đi tù không? 

Bất kỳ hành vi nào xâm phạm đến tính mạng con người đều sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật, kể cả khi hành vi đó xuất phát từ sự vô ý. Trong trường hợp người gây ra cái chết không cố ý nhưng hậu quả vẫn xảy ra, người này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vô ý làm chết người theo quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015.

Với các vụ việc ngộ sát, điều quan trọng cần xem xét là hậu quả chết người thực tế đã xảy ra hay chưa. Đây là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội danh. Nếu nạn nhân không tử vong, dù hành vi có nguy hiểm đến đâu, cũng chưa đủ cơ sở để xử lý hình sự theo tội danh này.

Bên cạnh hành vi, yếu tố lỗi của người thực hiện cũng đóng vai trò quyết định. Nếu người gây ra cái chết có mục đích hoặc ý định rõ ràng, thì hành vi đó không còn được coi là vô ý mà sẽ bị xử lý theo tội giết người.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, nếu người phạm tội vi phạm quy định nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính, gây ra hậu quả chết người, thì có thể bị xử lý theo hướng vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc hành chính, cũng được quy định rõ trong Bộ luật Hình sự.

Hình thức xử phạt tội ngộ sát là gì?

Theo Điều 128 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, người có hành vi vô ý làm chết người sẽ bị xử lý hình sự tùy theo mức độ nghiêm trọng của hậu quả:

• Nếu làm chết một người, người phạm tội có thể bị phạt cải tạo không giam giữ tối đa 3 năm hoặc bị phạt tù từ 1 đến 5 năm.
• Nếu làm chết từ hai người trở lên, hình phạt sẽ nặng hơn, có thể từ 3 năm đến 10 năm tù giam.

Trong những trường hợp cái chết xảy ra do người phạm tội vi phạm các quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính, hình phạt sẽ được áp dụng theo Điều 129 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Cụ thể:

• Nếu làm chết một người, mức án từ 1 năm đến 5 năm tù.
• Nếu làm chết từ hai người trở lên, hình phạt sẽ tăng lên từ 5 năm đến 12 năm tù.

Ngoài hình phạt tù, người vi phạm bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc liên quan trong thời gian từ 1 đến 5 năm, tùy theo mức độ vi phạm và tính chất công việc liên quan.

Bài viết đã cập nhật đầy đủ ngộ sát là gì. Dù không cố ý, đây vẫn là hành vi gây ra hậu quả vẫn rất nghiêm trọng và bị xử lý hình sự theo quy định pháp luật. Việc hiểu rõ ngộ sát giúp mỗi người nâng cao ý thức pháp lý và thận trọng hơn trong hành vi hàng ngày.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về thông tin này, hãy đến với luatdaibang.net, bạn sẽ nhận được sự tư vấn luật Hình sự rõ ràng, bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của mình. Luật Đại Bàng tự hào là đơn vị uy tín cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, tận tâm và hiệu quả. Với đội ngũ luật sư nhiều kinh nghiệm, chúng tôi cam kết hỗ trợ khách hàng giải quyết mọi vấn đề pháp luật nhanh chóng, đúng quy định.