Nghị Quyết Là Gì? Tìm Hiểu Khái Niệm Và Nội Dung Mới Nhất

Nghị quyết là gì? Có thể khái niệm này đã không còn xa lạ với nhiều người nữa. Đây là được biết đến là một hình thức văn bản do cơ quan có thẩm quyền ban hành. Nhưng đối với mỗi chủ thể ban hành khác nhau thì sẽ có hiệu lực pháp lý riêng biệt. Vì vậy để hiểu rõ hơn về khái niệm cũng như các nội dung trong nghị quyết hãy cùng tham khảo bài viết sau đây của Luật Đại Bàng.

Khái niệm nghị quyết là gì?

Căn cứ Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, đã được sửa đổi, bổ sung vào năm 2020, Nghị quyết được xác định là một trong các loại văn bản quy phạm pháp luật. Loại văn bản này được các cơ quan như Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao và Hội đồng nhân dân các cấp ban hành.

Nghị quyết được hiểu là một văn  bản quy phạm pháp luật
Nghị quyết được hiểu là một văn  bản quy phạm pháp luật

Nghị quyết còn có thể hiểu là văn bản ghi nhận và thể hiện ý chí, quan điểm hoặc quyết định chính thức của cơ quan ban hành đối với những vấn đề quan trọng, có tính định hướng hoặc điều chỉnh chung. Nội dung thường được thông qua sau khi các thành viên tham dự hội nghị tiến hành thảo luận, xem xét và biểu quyết theo nguyên tắc đa số. Đây là cơ sở pháp lý để triển khai các chủ trương, chính sách, kế hoạch hoặc quy định cụ thể trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước và đời sống xã hội.

Nội dung của nghị quyết

Bên cạnh hiểu được ý nghĩa nghị quyết là gì, bạn cần nắm rõ được một số nội dung cơ bản như:

Nghị quyết của Quốc hội

Khi tìm hiểu nghị quyết là gì theo khoản 2 Điều 10 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, có thể thấy Quốc hội ban hành nghị quyết để:

  • Thí điểm một số chính sách mới do Quốc hội quyết định, khác với quy định hiện hành của luật.
  • Tạm ngưng, điều chỉnh hiệu lực hoặc kéo dài thời gian áp dụng toàn bộ hoặc một phần luật, nghị quyết của Quốc hội để đáp ứng các yêu cầu cấp bách về phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quyền con người, quyền công dân.
  • Quyết định các vấn đề khác nằm trong thẩm quyền của Quốc hội.

Uỷ ban thường vụ có nội dung nghị quyết gì?

Theo khoản 2 Điều 11 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để:

  • Giải thích các quy định trong Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, cũng như pháp lệnh và nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
  • Tạm dừng, điều chỉnh hoặc kéo dài thời hạn hiệu lực của toàn bộ hoặc một phần pháp lệnh, nghị quyết do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách.
  • Thực hiện tổng động viên hoặc động viên một phần, công bố và bãi bỏ tình trạng khẩn cấp.
  • Hướng dẫn công tác của Hội đồng nhân dân.
  • Thực hiện các nội dung được giao theo luật và nghị quyết của Quốc hội.
  • Quyết định các vấn đề khác nằm trong phạm vi thẩm quyền của mình.
Nội dung của nghị quyết Ủy ban Thường vụ
Nội dung của nghị quyết Ủy ban Thường vụ

Nghị quyết giữa các cơ quan

Căn cứ Điều 13 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025, nghị quyết liên tịch giữa các cơ quan quy định một trong hai nội dung sau:

  • Những vấn đề cụ thể được luật giao quy định.
  • Hướng dẫn các vấn đề cần thiết trong công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Nội dung nghị quyết của Chính phủ

Chính phủ ban hành Nghị quyết để quy định các nội dung sau:

  • Giải quyết các vấn đề cấp bách, quan trọng phát sinh từ thực tiễn và áp dụng trong một thời gian nhất định, thuộc phạm vi thẩm quyền của Chính phủ. Đồng thời phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn.
  • Tạm dừng, điều chỉnh hiệu lực hoặc gia hạn thời gian áp dụng toàn bộ hoặc một phần nghị định của Chính phủ để đáp ứng nhu cầu cấp thiết về phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
  • Thực hiện thí điểm một số chính sách chưa được pháp luật điều chỉnh, thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc khác với nghị định, Nghị quyết của Chính phủ.
Nội dung nghị quyết của Chính phủ được soạn thảo cẩn thận
Nội dung nghị quyết của Chính phủ được soạn thảo cẩn thận

Nội dung nghị quyết của Hội đồng cấp tỉnh

Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành nghị quyết để làm rõ hơn nghị quyết là gì và thực hiện các quy định sau:

  • Quy định chi tiết các điều, khoản, điểm cùng những nội dung được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.
  • Ban hành các chính sách, biện pháp nhằm đảm bảo việc thi hành Hiến pháp, luật và văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan cấp trên.
  • Triển khai các biện pháp phát triển kinh tế – xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh phù hợp với điều kiện địa phương, đồng thời thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ được phân cấp.
  • Thực hiện thí điểm một số chính sách theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Nguyên tắc xây dựng của Nghị quyết

Để bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả trong việc áp dụng, Điều 5 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 quy định các nguyên tắc sau:

Các cơ quan liên quan cần tuân thủ quy tắc nghiêm ngặt
Các cơ quan liên quan cần tuân thủ quy tắc nghiêm ngặt
  • Bảo đảm nghị quyết phù hợp với Hiến pháp, pháp luật và thống nhất trong toàn bộ hệ thống pháp luật.
  • Thực hiện đúng thẩm quyền, hình thức, cũng như trình tự, thủ tục khi xây dựng và ban hành.
  • Quy định trong nghị quyết phải rõ ràng, minh bạch.
  • Đảm bảo văn bản quy phạm pháp luật có tính khả thi, tiết kiệm, hiệu quả, kịp thời, dễ tiếp cận và dễ thực hiện. Đồng thời, tích hợp yếu tố bình đẳng giới và đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính.
  • Đáp ứng yêu cầu về quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và không cản trở việc thực hiện điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
  • Quá trình xây dựng và ban hành phải công khai, dân chủ, tiếp nhận và phản hồi đầy đủ ý kiến, kiến nghị của cá nhân, cơ quan, tổ chức.

Qua bài viết sau bạn đã hiểu hơn về khái niệm nghị quyết là gì và các nội dung cơ bản. Bạn hãy liên hệ ngay với luatdaibang.net để nhận được tư vấn chi tiết hơn về các vấn đề pháp luật liên quan.