Luật Ban Hành Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật Cập Nhật Mới Nhất

Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm điều chỉnh đối tượng gì, được quy định thế nào, bản sửa đổi bổ sung mới nhất ra sao… Luật Đại Bàng sẽ phân tích một cách ngắn gọn và dễ hiểu những điểm đáng chú ý nhất, giúp bạn đọc hiểu tóm lược trong bài viết này.

Tổng quan luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Về mục đích, luật này chứa các quy tắc để xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật và cách tổ chức thi hành chúng. Các văn bản quy phạm pháp luật được điều chỉnh bởi bộ luật này bao gồm những văn bản được ban hành bởi cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền theo đúng trình tự, thủ tục. Ngoại trừ Hiến pháp và những văn bản sửa đổi Hiến pháp không nằm trong phạm vi điều chỉnh của luật này.

Hội đồng thẩm định đã thông qua nhiều dự thảo sửa đổi, bổ sung luật từ năm 1996
Hội đồng thẩm định đã thông qua nhiều dự thảo sửa đổi, bổ sung luật từ năm 1996

Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật đầu tiên được thông qua là bản 52-L/CTN ngày 12/11/1996. Sau nhiều lần sửa đổi bổ sung, bản mới nhất đang được áp dụng hiện nay là số 64/2025/QH15 ngày 19/02/2025.

Nguyên tắc và cách thức xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Mọi luật, bộ luật, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định, quyết định, lệnh, thông tư, văn bản … của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng, Thẩm phán, Chánh án, Hội đồng nhân dân,Ủy ban nhân dân… từ trung ương tới địa phương, đều cần xây dựng và ban hành dựa trên những nguyên tắc chung:

  • Đảm bảo 7 nguyên tắc tại Điều 5 luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
  • Đảm bảo ngôn ngữ, thể thức trình bày từ cách phân chia các mục lớn tới nhỏ, kỹ thuật đánh số, ký hiệu đảm bảo một thể thống nhất.
  • Quy định khi bãi bỏ, bổ sung, thay thế hoặc đình chỉ việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật theo đúng quy trình, đủ điều kiện từ thẩm quyền, nội dung.
  • Cách gửi và lưu trữ tại Điều 9, luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Nội dung văn bản quy phạm pháp luật

Chương II, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 quy định về các nội dung của văn bản do từng cơ quan, cá nhân có thẩm quyền:

  • Đối với luật và nghị quyết của quốc hội bao gồm 12 nội dung về tổ chức các hoạt động của các ban ngành, quyền con người, công dân, các chính sách kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, tôn giáo,…
  • Đối với Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ yếu thực hiện nội dung hướng dẫn thực thi luật, nghị quyết của Quốc hội.
  • Đối với lệnh, nghị quyết của chủ tịch nước được ban hành 2 nội dung về tổng động viên, tình trạng khẩn cấp,…
Bộ luật đều được xây dựng, ban hành theo quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật
Bộ luật đều được xây dựng, ban hành theo quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật
  • Đối với nghị quyết, nghị định của Chính phủ, nội dung văn bản quy phạm pháp luật quy định về việc thực thi cụ thể vào thực tế của luật, hiến pháp, …
  • Ngoài những cơ quan trên còn 8 cá nhân, cơ quan khác được quy định nội dung cho phép tại các điều từ 15-22 luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Quy định chi tiết về việc xây dựng, ban hành văn bản pháp luật

Trong chương III, luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã quy định rõ ràng những nội dung xây dựng văn bản của từng cơ quan quan trọng.

Quốc hội và ủy ban thường vụ Quốc hội

Phần này quy định 4 mục chính, trình bày cụ thể quy trình biên soạn, trình bày, thời gian, cách thức gửi đi, lưu trữ, chỉnh sửa, phê duyệt của các cấp đối với:

  • Văn bản quy định định hướng lập pháp nhiệm kỳ và chương trình lập pháp hàng năm của Quốc hội.
  • Văn bản xây dựng chính sách.
  • Soạn thảo luật, nghị quyết, pháp lệnh.
  • Thẩm tra, công bố, thông qua.

Các cơ quan khác

Chương IV luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định về chức năng, trình tự, soạn thảo công bố, phê duyệt, … khi xây dựng:

  • Lệnh, nghị quyết của Chủ tịch nước;
  • Văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chính quyền địa phương;
  • Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, thông tư của chánh án tòa án nhân dân tối cao;
  • Thông tư của Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao;
  • Thông tư của Tổng kiểm toán nhà nước;
  • Nghị quyết, thông tư liên tịch.

Trường hợp đặc biệt

Một số trường hợp đặc biệt như thiên tai, bão lũ, dịch bệnh… khẩn cấp, các cơ quan được quy định tại chương V luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật được quyền xây dựng và ban hành văn bản theo trình tự, thủ tục rút gọn đặc biệt.

Một số văn bản quy phạm pháp luật khẩn cấp được tiến hành theo thủ tục ngắn gọn
Một số văn bản quy phạm pháp luật khẩn cấp được tiến hành theo thủ tục ngắn gọn

Hiệu lực và nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật

Hiệu lực của các văn bản quy phạm pháp luật được chia thành 2 dạng: hiệu lực về thời gian và không gian. Hiệu lực trở về trước cũng được quy định trong chương VI, nhằm xử lý những tình huống phát sinh trong quá khứ.

Hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật có thể bị chấm dứt trong trường hợp bị tạm ngưng hoặc đình chỉ. Văn bản hết hiệu lực khi hết thời hạn quy định trong nội dung, bị thay thế bởi văn bản khác hoặc bị bãi bỏ.

Tổ chức thi hành

Khi văn bản quy phạm pháp luật được đưa vào thực hiện sẽ được thông qua các bước tổ chức thi hành, giải thích, hướng dẫn áp dụng và giám sát. Những hoạt động này được thực hiện bởi các cơ quan có thẩm quyền quy định tại chương VII, luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Trách nhiệm và nguồn lực

Trong chương VIII quy định về việc các cơ quan, cá nhân chịu trách nhiệm hỗ trợ, xây dựng văn bản cùng những cơ quan khác. Khi có xảy ra vi phạm những cơ quan, cá nhân này liên đới chịu trách nhiệm. Đồng thời, quy định công tác đảm bảo nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí cho hoạt động xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Kết luận

Việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật là hoạt động không thể thiếu của mỗi quốc gia, đây là cách truyền tải và thống nhất thực hiện các nội dung từ nhà nước tới người dân, từ cấp trung ương tới địa phương.

Vì thế, mỗi cá nhân có thẩm quyền cần hiểu rõ luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trên đây chúng tôi đã giải thích rút gọn, đơn giản luật này, nếu bạn cần bất cứ sự tư vấn pháp luật một cách chi tiết hơn, hãy liên hệ Luật Đại Bàng để được tư vấn tận tình, chính xác.