Năng Lực Hành Vi Là Gì? Pháp Luật Việt Nam Quy Định Thế Nào?

Năng lực hành vi là gì? Khái niệm này được Bộ luật Dân sự năm 2025 quy định rất chi tiết và rõ ràng. Một các nhân có thể được xác nhận có đủ, mất hay bị hạn chế năng lực hành vi dân sự được xác định rõ ràng thông qua các điều luật chi tiết.

Khái niệm năng lực hành vi

Khái niệm năng lực hành vi dân sự có trong Bộ luật Dân sự năm 2015
Khái niệm năng lực hành vi dân sự có trong Bộ luật Dân sự năm 2015

Năng lực hành vi hay được nhiều người biết đến là năng lực hành vi dân sự. Theo định nghĩa trong Điều 19 của Bộ luật Dân sự năm 2015 có nêu ra rằng: Năng lực hành vi dân sự cá nhân là khả năng của từng cá nhân bằng hàng vi do mình xác lập, thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự.

Vậy năng lực hành vi là gì? Cụ thể và dễ hiểu là người có năng lực hành vi chính là người tự thực hiện, quyết định được các quyền, nghĩa vụ dân sự có liên quan đến bản thân. Quyền, nghĩa vụ dân sự được được thể hiện qua lời nói, cử chỉ, hành động hay không hay đồng của từng cá nhân. Đặc biệt, mỗi người ở độ tuổi nhất định, khả năng nhận thức, làm chủ các hành vi của mình mà được đánh giá, xác nhận năng lực hành vi khác nhau.

Pháp luật Việt Nam quy định các trạng thái năng lực hành vi là gì?

Trong pháp luật của Việt Nam hiện nay, năng lực hành vi dân sự được đánh giá và phân loại thành 5 trạng thái chính. Dựa vào 5 trạng thái này mà cá nhân sẽ có những quyền, nghĩa vụ dân sự khác nhau.

Trạng thái năng lực hành vi đầy đủ

Người đủ năng lực hành vi dân sự có trách nhiệm với hành vi của mình
Người đủ năng lực hành vi dân sự có trách nhiệm với hành vi của mình

Khoản 2, Điều 20, Bộ luật Dân sự năm 2015 nội dung có ghi: Người thành niên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, trừ các trường hợp đã được quy định tại điều 22 – 23 – 24 của Bộ luật này.

Theo đó, người thành niên là người đủ 18 tuổi trở lên, không mất năng lực hành vi dân sự, không gặp khó khăn khi nhận thức. Bản thân người có đủ năng lực có thể làm chủ hành vi của mình. Cá nhân người ở trạng thái năng lực hành vi dân sự đầy đủ sẽ có toàn quyền thực hiện quyền, nghĩa vụ công dân của mình và phải chịu trách nhiệm với những hành vi do mình thực hiện.

Thế nào là trạng thái mất năng lực hành vi?

Điều 22 của Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định trạng thái mất năng lực hành vi dân sự rất chi tiết. Trường hợp trạng thái mất năng lực hành vi là khi cá nhân không làm chủ được hành vi cũng như nhận thức của mình do mắc bệnh hay gặp các vấn đề về sức khỏe, thần kinh. Bản thân những người mất năng lực hành vi dân sự sẽ không tực xác lập hay thực hiện những giao dịch dân sự được. Các giao dịch này sẽ được thực hiện bởi người đại diện của người đó đã được pháp luật xác lập.

Hạn chế năng lực hành vi

Người dùng chất kích thích dẫn đến hạn chế năng lực hành vi
Người dùng chất kích thích dẫn đến hạn chế năng lực hành vi

Điều 24, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự là người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích dẫn đến phá tán tài sản. Những người bị Tòa án quyết định hạn chế năng lực hành vi dân sự sẽ cần có người đại diện để thực hiện các giao dịch dân sự hàng ngày.

Khó khăn trong việc nhận thức, làm chủ hành vi

Điều 23, Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ về những người thành niên không đủ nhận thức, không làm chủ được hành vi của mình nhưng chưa đến trạng thái mất năng lực hành vi. Điều này được dựa trên các kết quả giám định pháp y tâm thần hợp pháp. Khi rơi vào trường hợp khó khăn nhận thức và khó làm chủ hành vi của mình thì Tòa án sẽ là nơi đưa ra quyết định tuyên bố cũng như chỉ định người giám hộ cho người này.

Người chưa thành niên sở hữu năng lực hành vi dân sự một phần

Năng lực hành vi là gì với những người chưa thành niên? Trong Bộ luật Dân sự 2015 không quy định rõ về trạng thái này. Nhưng mọi người có thể hiểu đây là một trái thái mà người chưa thành niên, chưa đủ năng lực hành vi dân sự thực hiện các giao dịch, hành vi dân sự sẽ cần có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật quy định.

Điều kiện để làm người giám hộ cho người mất hoặc khó khăn về năng lực hành vi

Người giám hộ cần đáp ứng yêu cầu của pháp luật
Người giám hộ cần đáp ứng yêu cầu của pháp luật

Như nội dung trên thì ngoài trường hợp đủ năng lực hành vi dân sự thì trường hợp còn lại đều cần có người giám hộ theo pháp luật quy định. Bên cạnh hiểu năng lực hành vi là gì thì các vấn đề, điều kiện liên quan đến người giám hộ là vấn đề rất được quan tâm hiện nay.

Theo đó, người làm giám hộ phải có đủ năng lực hành vi dân sự. Tư cách đạo đức được đánh giá tốt, đảm bảo điều kiện thực hiện đủ quyền, nghĩa vụ của một người giám hộ. Người giám hộ không đang trong trường hợp bị kết án chưa được xóa án tích hay đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh sự, tài sản của người khác. Người đó không bị Tòa tuyên bố hạn chế quyền đối với các con chưa thành niên.

Kết luận

Năng lực hành vi là gì đã được giải đáp rất chi tiết ở trên đây. Tuy nhiên, nhiều trường hợp, mọi người gặp khó khăn trong vấn đề xác định trạng thái năng lực hành vi dân sự, lựa chọn người giám hộ… Tất cả vấn đề này, mọi người có thể liên hệ về Luật Đại Bàng để được tư vấn, hỗ trợ một cách chi tiết nhất nhé.  

Với đội ngũ luật sư chuyên sâu về luật dân sự, Luật Đại Bàng luôn mang lại những giải pháp pháp lý chính xác và phù hợp nhất, giúp bạn xử lý mọi vấn đề một cách suôn sẻ.