Tham Nhũng Là Gì? Tham Nhũng Và Tham Ô Có Phải Là Một?

Trong quá trình hội nhập và phát triển, công tác phòng, chống tham nhũng đang trở thành nhiệm vụ then chốt không chỉ của Đảng, Nhà nước mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Vậy tham nhũng là gì? Nó khác gì so với hành vi tham ô? Trong bài viết dưới đây, Luật Đại Bàng sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm tham nhũng là gì cũng như chỉ ra điểm khác biệt giữa tham nhũng và tham ô một cách dễ hiểu!

Tham nhũng là gì?

Theo Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn lợi dụng vị trí và quyền lực của mình để trục lợi cá nhân.

Người có chức vụ, quyền hạn là những người được giao thực hiện công việc, nhiệm vụ cụ thể và có quyền ra quyết định trong quá trình thực hiện công việc đó. Những người này có thể được bổ nhiệm, bầu cử, tuyển dụng hoặc ký hợp đồng, có thể được trả lương hoặc không. Bao gồm:

• Cán bộ, công chức, viên chức;
• Quân nhân, sĩ quan, công an đang phục vụ trong lực lượng vũ trang;
• Người đại diện của phần vốn nhà nước;
• Nắm chức vụ quản lý;
• Các cá nhân khác được giao nhiệm vụ, có quyền hạn khi thực hiện công việc.

Vụ lợi là việc sử dụng chức vụ, quyền hạn để thu lợi không chính đáng, có thể là lợi ích vật chất (tiền, tài sản…) hoặc phi vật chất (quyền lợi cá nhân, ưu đãi, đặc quyền…).

Hành vi nào bị xếp vào hành vi tham nhũng?

Pháp luật Việt Nam quy định rõ các hành vi được coi là tham nhũng, chia thành hai nhóm chính: trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước. Cụ thể:

Trong khu vực nhà nước

Tham nhũng trong khu vực nhà nước là những hành vi sai trái vì vụ lợi, do người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị nhà nước thực hiện. Các hành vi này bao gồm:

• Tham ô tài sản.
• Nhận hối lộ.
• Lạm dụng chức vụ, quyền hạn của mình để chiếm đoạt tài sản trái phép.
• Lợi dụng chức vụ để trục lợi khi thi hành công vụ.
• Lạm quyền vì vụ lợi.
• Dùng chức vụ để gây ảnh hưởng nhằm trục lợi.
• Giả mạo trong công tác.
• Đưa hoặc môi giới hối lộ.
• Sử dụng tài sản công vào mục đích cá nhân.
• Nhũng nhiễu để vụ lợi cá nhân.
• Làm sai hoặc không làm nhiệm vụ được giao vì vụ lợi.
• Bao che cho người vi phạm hoặc cản trở việc xử lý sai phạm.

Trong khu vực ngoài nhà nước

Trong khu vực ngoài nhà nước, hành vi tham nhũng cũng có thể xảy ra khi người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp hoặc tổ chức tư nhân lợi dụng vị trí của mình để trục lợi. Bao gồm:

• Tham ô tài sản.
• Nhận hối lộ.
• Đưa hoặc môi giới hối lộ.

Mức phạt đối với hành vi tham nhũng hiện nay

Một trong những nghĩa vụ quan trọng của công chức là không được tham nhũng. Đặc biệt, công chức giữ chức vụ lãnh đạo theo quy định tại khoản 3 Điều 10 Luật Cán bộ, công chức năm 2008 có trách nhiệm tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng và phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình phụ trách.

Khoản 1 Điều 92 Luật Phòng, chống tham nhũng quy định rõ: Người có hành vi tham nhũng, dù đang giữ chức vụ hay đã nghỉ hưu, thôi việc, chuyển công tác đều bị xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Do đó, bất kể công chức đã rời khỏi vị trí công tác hay không, nếu bị phát hiện có hành vi tham nhũng thì vẫn sẽ bị xử lý theo pháp luật, bao gồm cả xử lý kỷ luật và truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.

Với công chức tham nhũng

Việc công chức tham nhũng sẽ bị xử lý kỷ luật như sau:

• Công chức bị Tòa án kết án về tội phạm tham nhũng: Đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực (theo khoản 15 Điều 1 Luật sửa đổi Luật Cán bộ, công chức).
• Công chức bị kỷ luật cách chức do tham nhũng: Không được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo, quản lý (theo khoản 4 Điều 82 Luật Cán bộ, công chức năm 2008).

Ngoài ra, theo Nghị định 112/2020/NĐ-CP, tùy vào mức độ vi phạm mà công chức tham nhũng sẽ bị áp dụng các hình thức kỷ luật sau:

• Khiển trách: Áp dụng đối với công chức lần đầu vi phạm, hành vi gây hậu quả ở mức độ nhẹ, ít nghiêm trọng.
• Cảnh cáo: Dành cho trường hợp đã từng bị khiển trách nhưng vẫn tái phạm hoặc lần đầu vi phạm nhưng gây ra hậu quả nghiêm trọng.
• Giáng chức: Áp dụng khi công chức đã bị cảnh cáo mà tiếp tục vi phạm hoặc vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả rất nghiêm trọng.
• Cách chức: Áp dụng nếu công chức đã bị giáng chức mà vẫn tái phạm hoặc có hành vi vi phạm lần đầu nhưng hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, vẫn được xem xét giảm nhẹ nếu có thái độ cầu thị, khắc phục hậu quả và có nhiều tình tiết giảm nhẹ.
• Buộc thôi việc: Áp dụng trong trường hợp công chức đã bị cách chức mà tiếp tục vi phạm, hoặc vi phạm lần đầu nhưng hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đến mức không thể tiếp tục giữ chức vụ.

Người đứng đầu nơi cơ quan có công chức tham nhũng

Không chỉ công chức trực tiếp có hành vi tham nhũng bị xử lý mà người đứng đầu hoặc cấp phó của người đứng đầu cơ quan, đơn vị cũng có thể bị kỷ luật nếu để xảy ra vụ việc tham nhũng trong phạm vi quản lý của mình.

Theo quy định tại Điều 78 Nghị định 59/2019/NĐ-CP, mức xử lý đối với người đứng đầu được phân chia theo mức độ nghiêm trọng của vụ việc tham nhũng như sau:

• Khiển trách: Áp dụng khi vụ việc tham nhũng ở mức độ nhẹ, công chức vi phạm chỉ bị phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 3 năm, chưa bị xử lý hình sự nghiêm trọng.
• Cảnh cáo: Dành cho trường hợp cơ quan để xảy ra vụ việc tham nhũng nghiêm trọng (người vi phạm bị phạt tù từ trên 3 năm đến 7 năm) hoặc xảy ra nhiều vụ tham nhũng nhẹ trong nội bộ.
• Cách chức: Áp dụng khi trong cơ quan xảy ra vụ việc tham nhũng rất nghiêm trọng (mức phạt tù từ trên 7 năm đến 15 năm), đặc biệt nghiêm trọng (tù trên 15 năm, chung thân hoặc tử hình) hoặc có nhiều vụ tham nhũng nghiêm trọng xảy ra liên tiếp.

Tham ô và tham nhũng khác nhau ra sao?

Đây là hai khái niệm khác nhau, để hiểu rõ sự khác biệt giữa tham ô và tham nhũng là gì, hãy theo dõi bảng so sánh dưới đây:

Tiêu chí	Tham ô	Tham nhũng
Cơ sở pháp lý	Điều 353 Bộ luật Hình sự năm 2015	Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018
Đối tượng vi phạm	Người có chức vụ và quyền hạn tại các cơ quan, tổ chức.	Bao gồm nhiều đối tượng có chức vụ, quyền hạn như: Là cán bộ, công chức, viên chức làm việc tại cơ quan nhà nước. Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và công nhân viên quốc phòng thuộc lực lượng Quân đội nhân dân. Sĩ quan, hạ sĩ quan công tác trong lực lượng Công an nhân dân. Người được Nhà nước cử làm đại diện phần vốn góp tại doanh nghiệp. Người giữ chức vụ quản lý, lãnh đạo trong doanh nghiệp hoặc tổ chức. Cá nhân được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ và có quyền hạn trong quá trình thực thi công việc đó.
Hành vi vi phạm	Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản mà mình quản lý.	Lợi dụng chức vụ và  quyền hạn để trục lợi cho cá nhân. Bao gồm nhiều hành vi như: Tham ô, nhận hối lộ; Lạm dụng hoặc lạm quyền để chiếm đoạt tài sản; Lợi dụng chức vụ trong thi hành công vụ để vụ lợi; Bao che, can thiệp trái pháp luật để bảo vệ người vi phạm; Nhũng nhiễu, sử dụng tài sản công sai mục đích vì vụ lợi; Làm giả tài liệu vì mục đích cá nhân,…
Mục đích	Nhằm chiếm đoạt tài sản thuộc quyền quản lý của mình	Có thể là chiếm đoạt tài sản hoặc thực hiện hành vi vụ lợi khác như: nhận tiền, quà để làm hoặc không làm một việc thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Trên đây là thông tin về tham nhũng là gì và phân biệt giữa tham ô với tham nhũng. Nếu bạn đang gặp vướng mắc pháp lý và cần một đơn vị tư vấn luật uy tín, chuyên nghiệp, hãy liên hệ ngay với Luật Đại Bàng. Chúng tôi cung cấp đa dạng dịch vụ pháp lý cùng đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, tận tâm và chuyên sâu. Truy cập https://luatdaibang.net/ để đặt lịch tư vấn và được hỗ trợ!