Luật Viễn Thông Số 24/2023/QH15 Của Quốc Hội – Cập Nhật Mới

Luật Viễn thông có hiệu lực từ ngày 01/7/2024, đánh dấu bước ngoặt lớn trong quản lý và phát triển hạ tầng số tại Việt Nam. Không chỉ tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp, luật còn góp phần bảo vệ người dùng, tăng tính cạnh tranh và thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. Đây được xem là nền tảng quan trọng để Việt Nam tiến vào kỷ nguyên kinh tế số bền vững. Tìm hiểu bài viết sau đây của Luật Đại Bàng để có góc nhìn toàn diện về nền tảng pháp lý của điều luật này. 

Tổng quan về Luật Viễn thông

Ngày 24/11/2023, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Viễn thông số 24/2023/QH15, thay thế cho Luật Viễn thông năm 2009. Văn bản này có hiệu lực từ 01/7/2024, đồng thời một số quy định liên quan đến dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, OTT sẽ bắt đầu áp dụng từ 01/01/2025.

Để triển khai Luật Viễn thông, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 163/2024/NĐ-CP. Nghị định này làm rõ nghĩa vụ của các doanh nghiệp cung cấp IDC, Cloud, OTT, đồng thời đưa ra quy trình cấp phép, tiêu chuẩn kỹ thuật và trách nhiệm báo cáo.

Điểm đáng chú ý là các quy định đối với dịch vụ số mới sẽ chính thức áp dụng từ 01/01/2025, tạo khoảng thời gian chuẩn bị cho doanh nghiệp. Đây là bước đi hợp lý, giúp thị trường có thời gian thích ứng, đồng thời đảm bảo không làm gián đoạn hoạt động kinh doanh.

Sự ra đời của luật mới là bước đi quan trọng, nhằm đáp ứng sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ viễn thông, Internet và các mô hình kinh doanh số. Nếu như Luật 2009 chủ yếu tập trung vào hạ tầng viễn thông truyền thống (điện thoại cố định, di động, Internet băng thông rộng), thì Luật 2023 đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực mới, phù hợp với bối cảnh kinh tế số – xã hội số hiện nay.

Trên thực tế, Luật Viễn thông ra đời trong bối cảnh hạ tầng số Việt Nam đang tăng trưởng nhanh, nhu cầu kết nối và khai thác dữ liệu lớn chưa từng có. Theo các chuyên gia, việc bổ sung các quy định cho dịch vụ mới giúp Nhà nước quản lý linh hoạt hơn, đồng thời bảo vệ lợi ích của người dùng trong môi trường trực tuyến.

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Luật Viễn thông 2023 quy định toàn diện về:

– Hoạt động đầu tư, kinh doanh dịch vụ viễn thông.

– Quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường.

– Công tác quản lý nhà nước về viễn thông, từ cấp phép, tiêu chuẩn kỹ thuật đến an toàn, an ninh mạng.

Đối tượng áp dụng không chỉ là doanh nghiệp, tổ chức trong nước mà còn bao gồm cả các tập đoàn, công ty nước ngoài có hoạt động cung cấp dịch vụ viễn thông tại Việt Nam. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường có sự tham gia mạnh mẽ của các công ty công nghệ toàn cầu.

Ví dụ, nhiều doanh nghiệp lớn như Viettel, FPT, CMC,.. đã công bố kế hoạch mở rộng trung tâm dữ liệu, đón đầu khung pháp lý mới. Điều này cho thấy Luật đã tạo động lực đầu tư ngay trước khi chính thức áp dụng.

Những điểm mới nổi bật của Luật Viễn thông 2023

Cập nhật các dịch vụ viễn thông thế hệ mới

Một trong những thay đổi lớn nhất của luật mới là việc bổ sung cơ chế quản lý đối với dịch vụ trung tâm dữ liệu (IDC), điện toán đám mây (Cloud Computing) và dịch vụ viễn thông OTT (như gọi điện, nhắn tin qua Internet).

Trước đây, các dịch vụ này phát triển tự phát, thiếu hành lang pháp lý rõ ràng, dẫn đến nhiều rủi ro về an ninh và cạnh tranh không bình đẳng. Hiện tại với quy định cụ thể, doanh nghiệp có cơ sở pháp lý minh bạch để hoạt động, còn cơ quan quản lý cũng có công cụ giám sát hiệu quả hơn.

Luật Viễn thông bảo đảm an toàn mạng lưới và quyền lợi người dùng 

Luật quy định rõ doanh nghiệp viễn thông phải bảo đảm an toàn hạ tầng, không được gây nhiễu, phá hoại hay để lộ thông tin thuê bao. Các trường hợp cơ quan chức năng yêu cầu ngừng cung cấp dịch vụ trong tình huống khẩn cấp, doanh nghiệp buộc phải tuân thủ.

Người dùng được bảo vệ ở mức cao hơn, khi luật nghiêm cấm hành vi tiết lộ dữ liệu cá nhân nếu không có sự đồng ý hoặc không nằm trong phạm vi pháp luật cho phép. Đây là điểm tiến bộ, phù hợp xu thế bảo mật dữ liệu cá nhân toàn cầu.

Tạo môi trường cạnh tranh minh bạch

Một trong những rào cản lớn của thị trường viễn thông Việt Nam là tình trạng độc quyền hoặc tập trung thị phần vào một số ít doanh nghiệp. Luật Viễn thông 2023 đưa ra cơ chế chia sẻ hạ tầng, kết nối công bằng và quy định doanh nghiệp lớn phải cung cấp dịch vụ bán buôn theo chi phí hợp lý. Điều này không chỉ tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ, mà còn giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn, giảm chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Phát triển dịch vụ công ích

Luật tiếp tục duy trì và phát huy vai trò của Quỹ Viễn thông công ích Việt Nam, nhằm hỗ trợ đưa dịch vụ đến vùng sâu, vùng xa, hải đảo – những khu vực mà doanh nghiệp thường không mặn mà vì chi phí cao, lợi nhuận thấp. Nhờ đó, khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn sẽ dần thu hẹp, góp phần bảo đảm quyền tiếp cận Internet cho mọi người dân.

Quản lý nhà nước và hợp tác quốc tế của Luật Viễn thông 

Trong Luật Viễn thông, vai trò quản lý nhà nước được giao cho Chính phủ và Bộ Thông tin và Truyền thông. Bộ này giữ vai trò đầu mối, phối hợp với các bộ ngành khác trong việc:

– Cấp phép và thanh tra hoạt động viễn thông.

– Ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật và bảo đảm an toàn thông tin.

– Giải quyết tranh chấp giữa các doanh nghiệp.

– Tham gia các hiệp định, hợp tác quốc tế về viễn thông và Internet.

Thể hiện sự chủ động của Việt Nam trong quá trình hội nhập, đặc biệt khi viễn thông là lĩnh vực xuyên biên giới, chịu tác động mạnh từ toàn cầu hóa.

Ý nghĩa đối với kinh tế – xã hội

Luật Viễn thông 2023 không chỉ là một bộ khung pháp lý khô khan, mà còn mang nhiều ý nghĩa thực tiễn:

– Thúc đẩy kinh tế số: Khi có hành lang pháp lý rõ ràng, doanh nghiệp công nghệ sẽ mạnh dạn đầu tư, phát triển dịch vụ mới như Cloud hay Data Center tại Việt Nam.

– Thu hẹp khoảng cách số: Người dân ở vùng khó khăn cũng có cơ hội tiếp cận Internet, mở ra cơ hội học tập, kinh doanh và kết nối toàn cầu.

– Tăng cường an ninh, chủ quyền số: Việc quản lý dữ liệu và an toàn thông tin giúp bảo vệ người dùng, đồng thời bảo đảm lợi ích quốc gia.

– Khuyến khích cạnh tranh: Thị trường minh bạch hơn, người tiêu dùng được hưởng lợi từ chất lượng dịch vụ và mức giá hợp lý.

Thách thức khi triển khai Luật Viễn thông

Dù mang nhiều điểm tích cực, quá trình thực thi Luật Viễn thông cũng sẽ gặp không ít thách thức:

– Chi phí đầu tư cao: Việc phát triển hạ tầng viễn thông hiện đại, đặc biệt là 5G, trung tâm dữ liệu hay hệ thống an ninh mạng, đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn.

– Cân bằng lợi ích: Nhà nước cần cân bằng giữa việc bảo vệ người dùng và tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển. Nếu quản lý quá chặt, thị trường có thể mất tính cạnh tranh.

– Nguồn nhân lực chất lượng cao: Các dịch vụ mới như điện toán đám mây hay bảo mật dữ liệu yêu cầu kỹ sư công nghệ cao, trong khi nguồn nhân lực trong nước còn hạn chế.

Luật Viễn thông là một điều luật quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển của ngành viễn thông trong thập kỷ tới. Việc thực thi luật một cách hiệu quả sẽ giúp Việt Nam bảo đảm an ninh, chủ quyền số, thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ và tạo nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Với sự ra đời của Luật Viễn thông mới cùng Nghị định hướng dẫn, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển hạ tầng số toàn diện, minh bạch và bền vững. Trường hợp cần tư vấn pháp luật trong lĩnh vực viễn thông, hãy liên hệ Luật Đại Bàng qua hotline 0979.923.759 hoặc truy cập website luatdaibang.net để được hỗ trợ miễn phí và kịp thời!