Luật Lao Động Là Gì? Quy Định Pháp Luật Lao Động Việt Nam

Luật lao động là gì? Đây là câu hỏi quan trọng đối với người lao động và cả người sử dụng lao động trong bất kỳ ngành nghề nào. Luật lao động không chỉ quy định quyền lợi và nghĩa vụ giữa các bên mà còn đóng vai trò là khung pháp lý bảo vệ sự công bằng trong quan hệ lao động. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu khái niệm luật lao động là gì, các nguyên tắc cơ bản và những quy định nổi bật mà bạn cần nắm rõ để đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình.

Luật lao động là gì?

Luật lao động là hệ thống các quy định pháp luật điều chỉnh mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động, cũng như các quyền và nghĩa vụ liên quan trong quá trình làm việc. Tại Việt Nam, luật lao động được xây dựng dựa trên Bộ luật Lao động 2019, cùng các văn bản hướng dẫn như nghị định, thông tư, nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động, đảm bảo môi trường làm việc công bằng và thúc đẩy quan hệ lao động hài hòa.

Luật lao động không chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp trong nước mà còn điều chỉnh các mối quan hệ lao động có yếu tố nước ngoài, bao gồm cả lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài hoặc lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

Nội dung chính của luật lao động Việt Nam

Bộ luật Lao động 2019 quy định chi tiết nhiều khía cạnh trong quan hệ lao động. Dưới đây là các nội dung cốt lõi:

1. Hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động là thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động, quy định về công việc, lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của các bên. Các loại hợp đồng lao động phổ biến bao gồm:

• Hợp đồng không xác định thời hạn.
• Hợp đồng xác định thời hạn (tối đa 36 tháng).
• Hợp đồng theo mùa vụ hoặc công việc cụ thể dưới 12 tháng.

Theo Điều 15 Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản (trừ một số trường hợp đặc biệt) và không được chứa các điều khoản vi phạm quyền lợi của người lao động.

2. Quyền và nghĩa vụ của người lao động

Người lao động có quyền:

• Nhận lương tương xứng với công việc, không thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định.
• Làm việc trong môi trường an toàn, vệ sinh lao động.
• Tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.
• Nghỉ phép, nghỉ lễ theo quy định (tối thiểu 12 ngày phép/năm đối với điều kiện làm việc bình thường).

Nghĩa vụ của người lao động bao gồm tuân thủ nội quy lao động, thực hiện công việc theo hợp đồng và chấp hành quy định pháp luật.

3. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động

Người sử dụng lao động có quyền quản lý, phân công công việc, nhưng phải:

• Đảm bảo trả lương đúng hạn, đầy đủ.
• Tạo điều kiện làm việc an toàn, không phân biệt đối xử.
• Thực hiện các nghĩa vụ về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

4. Thời gian làm việc và nghỉ ngơi

Theo Điều 105 và Điều 112 Bộ luật Lao động 2019:

• Thời gian làm việc tối đa là 8 giờ/ngày và 48 giờ/tuần (trừ một số ngành nghề đặc thù).
• Người lao động được nghỉ ít nhất 24 giờ liên tục mỗi tuần.
• Quy định về làm thêm giờ: tối đa 40 giờ/tháng và phải có sự đồng ý của người lao động.

5. Chấm dứt hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động có thể chấm dứt do hết hạn, thỏa thuận giữa hai bên, hoặc các trường hợp như người lao động đủ tuổi nghỉ hưu, người sử dụng lao động phá sản. Điều 36 và Điều 123 quy định rõ các trường hợp chấm dứt hợp pháp và nghĩa vụ bồi thường (nếu có).

6. Bảo hiểm xã hội và các chế độ khác

Luật lao động yêu cầu người sử dụng lao động đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Các chế độ này bao gồm:

• Hưu trí, tử tuất.
• Thai sản, ốm đau.
• Thất nghiệp, tai nạn lao động.

Các văn bản pháp luật liên quan đến luật lao động

Ngoài Bộ luật Lao động 2019, các văn bản hướng dẫn quan trọng bao gồm:

• Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Quy định về điều kiện lao động và quan hệ lao động.
• Nghị định 12/2022/NĐ-CP: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động.
• Nghị định 05/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn thực hiện hợp đồng lao động.

Thực trạng áp dụng luật lao động tại Việt Nam

Hiện nay, các tranh chấp lao động thường xoay quanh các vấn đề như:

• Trả lương không đúng quy định: Trì hoãn lương, trả lương thấp hơn mức tối thiểu.
• Chấm dứt hợp đồng trái luật: Sa thải không đúng quy trình, không bồi thường.
• Vi phạm về bảo hiểm xã hội: Doanh nghiệp không đóng hoặc đóng không đầy đủ bảo hiểm cho người lao động.

Theo báo cáo của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, năm 2024, hơn 70% tranh chấp lao động liên quan đến tiền lương và chế độ phúc lợi. Điều này cho thấy cả người lao động và người sử dụng lao động cần nâng cao nhận thức về luật lao động để tránh rủi ro pháp lý.

Lợi ích khi hiểu rõ luật lao động

Đối với người lao động

• Biết và bảo vệ quyền lợi của mình, như lương, chế độ nghỉ phép, bảo hiểm.
• Tránh bị bóc lột hoặc vi phạm quyền lợi trong quan hệ lao động.
• Có cơ sở pháp lý để khởi kiện nếu bị xâm phạm quyền lợi.

Đối với người sử dụng lao động

• Tuân thủ pháp luật, tránh bị xử phạt hành chính hoặc khởi kiện.
• Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, thu hút nhân tài.
• Giảm thiểu rủi ro tranh chấp lao động.

Làm gì khi gặp vấn đề về luật lao động?

1. Thu thập chứng cứ: Lưu giữ hợp đồng lao động, bảng lương, tin nhắn hoặc email liên quan.
2. Tham khảo ý kiến luật sư: Liên hệ công ty luật uy tín để được tư vấn chi tiết.
3. Nộp đơn khiếu nại: Gửi đơn đến Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc khởi kiện tại Tòa án Lao động nếu cần.

Luật Đại Bàng tự hào cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu trong lĩnh vực lao động cho cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước. Chúng tôi mang đến:

• Tư vấn chuyên nghiệp: Giải đáp mọi thắc mắc về hợp đồng lao động, chế độ lương, bảo hiểm xã hội.
• Hỗ trợ pháp lý toàn diện: Đại diện khách hàng trong các vụ tranh chấp lao động, đàm phán hoặc khởi kiện.
• Giải pháp tối ưu: Đưa ra phương án nhanh chóng, hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

Hãy truy cập luatdaibang.net ngay hôm nay để được tư vấn pháp luật và hỗ trợ kịp thời trong mọi vấn đề lao động!