Luật Đê Điều – Quy Định, Xử Phạt, Điểm Quan Trọng Cần Biết

Luật đê điều là cơ sở pháp lý quan trọng trong việc quản lý, bảo vệ hệ thống đê điều, phòng chống thiên tai. Luật Đại Bàng cập nhật các quy định mới, nguyên tắc xử lý, mức xử phạt, trách nhiệm của từng người dân, tổ chức.

Về Luật đê điều mới nhất 

Ngày 29/11/2006, Quốc hội ban hành Luật Đê điều 2006 và chưa có văn bản thay thế nào đến nay. Tính đến năm 2025, văn bản pháp luật áp dụng chính trong việc quản lý đê điều vẫn là Luật Đê điều 2006. Trong quá trình thực thi, bộ luật này được sửa đổi, bổ sung với nhiều văn bản pháp luật khác như:

– Luật Thanh tra 2025

– Nghị định 131/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong quản lý nhà nước

– Nghị định 136/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường

– Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn 2024

– Luật Phòng thủ dân sự 2023

– Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều sửa đổi 2020

– Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch 2018

– Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản 2008

Hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật đê điều 2006 bao gồm:

– Nghị định 113/2007/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Đê điều

– Thông tư 01/2009/TT-BNN quy định về công tác tuần tra, canh gác, bảo vệ đê điều trong mùa lũ

– Nghị định 03/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai, thủy lợi và đê điều

Tổng quan về luật đê điều 2006

Luật đê điều là hệ thống quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các hoạt động quản lý, bảo vệ, khai thác công trình đê điều. Đây là một cơ sở pháp lý quan trọng giúp đảm bảo an toàn cho hệ thống đê, kè, cống và các công trình phụ trợ liên quan. Luật này giúp đưa ra những nguyên tắc phối hợp giữa các cơ quan quản lý và người dân trong việc bảo vệ đê điều.

– Số kí hiệu: 79/2006/QH11

– Ngày ban hành: 12/12/2006

– Thể loại: Luật

– Lĩnh vực: Xây dựng

– Cơ quan ban hành: Quốc hội

Luật đê điều tập trung vào các quy định phòng, chống lũ của tuyến sông có đê. Cùng với đó là việc quy hoạch đê điều, đầu tư xây dựng, tu bổ và nâng cấp, kiên cố hóa đê điều. Ngoài ra, luật cũng nêu rõ nội dung về quản lý, bảo vệ đê điều và hộ đê, sử dụng đê điều ngoài thực tế.

Luật đê điều áp dụng rộng rãi với nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội. Trong đó nêu rõ về vai trò của các cơ quan nhà nước từ trung ương tới địa phương phải có trách nhiệm trong việc thực hiện công tác quản lý đê điều. Tiếp theo đó là các tổ chức, doanh nghiệp trong quá trình tham gia hoạt động xây dựng công trình, khai thác tài nguyên. Người dân sinh sống trong khu vực có đê điều cũng là đối tượng chịu sự điều chỉnh từ bộ luật này.

Những nội dung chính cần nắm rõ trong luật đê điều

Nắm rõ những quy định cốt lõi để hiểu rõ về trách nhiệm, quyền lợi của luật như sau:

Chương I: Những quy định chung

Tại chương I của Luật đê điều có 7 điều (Điều 1 – Điều 7) nêu phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, các khái niệm liên quan đến hành lang bảo vệ đê. Luật cũng nêu rõ các nguyên tắc quản lý, quyền, nghĩa vụ của từng tổ chức, cá nhân. Đây chính là nền tảng pháp lý cho toàn bộ hoạt động quản lý và bảo vệ hệ thống đê.

– Quy định phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng trong luật đê điều.

– Giải thích các khái niệm cơ bản, phân loại đê, phân cấp đê.

– Nêu rõ nguyên tắc hoạt động trong lĩnh vực đê điều, các chính sách của nhà nước.

– Nêu rõ các hành vi nghiêm cấm thực hiện với đê điều: phá hoại đê, xây dựng trái phép, khai thác khoáng sản,…

Chương II: Quy hoạch, xây dựng và tu bổ đê điều

Chương II của Luật đê điều gồm có 15 điều (Điều 8 – Điều 22), tập trung vào công tác quản lý và quy hoạch đê điều với chiến lược phòng chống thiên tai, phát triển bền vững. Tại chương II được chia thành 3 mục với những nội dung chính như sau:

– Quy hoạch phòng, chống lũ: Dựa vào quy hoạch kinh tế – xã hội, quốc phòng, thiên tai. Trong đó cần đảm bảo thoát lũ thiết kế, lũ lịch sử, có các giải pháp kỹ thuật và được rà soát 10 năm/lần.

– Quy hoạch đê điều: Cần phải phù hợp với việc phát triển kinh tế, quốc phòng, phòng chống thiên tai. Cơ quan quản lý phải xác định được nhiệm vụ, thông số kỹ thuật và vị trí diện tích đất cần thực hiện giải pháp.

– Đầu tư xây dựng, tu bổ, nâng cấp, kiên cố hóa: Quá trình này cần thực hiện theo quy chuẩn kỹ thuật và quy hoạch từ các cấp. Đất sử dụng cho đê phải được bồi thường, hỗ trợ theo đúng luật đất đai.

Chương III & chương IV: Quản lý, bảo vệ đê điều và hộ đê

Chương III và chương IV của Luật đê điều gồm có 24 điều (Điều 23 – Điều 46) quy định về công tác quản lý nhà nước, bảo vệ hệ thống đê điều, tổ chức hộ đê. Nội dung chương này tập trung vào trách nhiệm của các cơ quan chức năng, tổ chức, cá nhân trong việc quản lý, tu sửa, bảo hộ đê. 

– Quản lý đê điều cần phải thống nhất, bảo đảm an toàn, kết hợp phát triển kinh tế – xã hội.

– Cơ quan quản lý: Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn cùng ủy ban nhân dân các cấp đảm nhận.

– Hoạt động trong phạm vi bảo vệ đê điều cần phải tuân thủ theo đúng quy định, được cấp phép khi cần. Cần thực hiện tuần tra, canh gác, kiểm tra định kỳ và đột xuất để đảm bảo chất lượng.

– Hộ đê cần huy động nhân lực, vật lực để ứng cứu khi xảy ra sự cố, phân cấp trách nhiệm cho các cá nhân, tổ chức rõ ràng.

Chương V & Chương VI: Lực lượng quản lý đê điều, trách nhiệm quản lý của nhà nước

Trong chương V và chương VI của Luật đê điều nêu rõ về lực lượng quản lý trực tiếp và trách nhiệm của nhà nước đối với công tác đê điều. 2 chương này gồm có 7 điều (Điều 37 – điều 43), nêu rõ về quy định tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng quản lý đê điều. Cùng với đó là trách nhiệm của các bộ, cơ quan quản lý, bảo vệ, tu bổ và nâng cấp, sử dụng hệ thống đê điều.

– Lực lượng quản lý: Lực lượng chuyên trách, quản lý đê nhân dân, bộ máy, biên chế, trang bị và chế độ hoạt động theo từng lực lượng. Đảm bảo rằng luôn có các lực lượng thường trực, có chuyên môn trong việc bảo vệ đê.

– Hoạt động hộ đê: Phòng chống, xử lý sự cố đê điều trong giai đoạn mưa lũ, bão. Cần đảm bảo theo đúng nguyên tắc kịp thời, an toàn, đúng theo kỹ thuật, dựa vào phương án xây dựng trước đó.

Ý nghĩa và tác động của luật đê điều trong thực tiễn

Luật đê điều là cơ sở pháp lý cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển hệ thống đê điều, đóng vai trò quan trọng với đời sống xã hội, phát triển bền vững của cả nước. Những tác động tích cực của điều luật này được thể hiện qua những khía cạnh như:

– Bảo vệ tính mạng, tài sản nhân dân thông qua cơ sở pháp lý vững chắc trong việc phòng, chống lũ, bão, hạn chế thiên tai ảnh hưởng tới đê điều.

– Phát triển kinh tế – xã hội bền vững, bảo đảm sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và hạ tầng ven sông.

– Kết hợp quốc phòng an ninh trong hệ thống đê phục vụ nhân dân và phòng thủ, chiến lược an ninh quốc gia.

– Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước khi quy định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của các cấp, tăng cường phối hợp trong việc quy hoạch, quản lý đê điều.

– Bảo vệ môi trường và thích ứng với sự thay đổi biến đổi khí hậu khi tăng cường trồng rừng, bảo vệ hệ sinh thái, chủ động ứng phó trong mọi thiên tai.

Luật đê điều là nền tảng pháp lý quan trọng giúp nhà nước và nhân dân chủ động quản lý, bảo vệ đê điều. Việc nắm vững các quy định của luật giúp góp phần đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản, thúc đẩy phát triển kinh tế, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu.

Nếu bạn đang cần tìm kiếm sự tư vấn pháp lý tư vấn chi tiết xung quanh các bộ luật thì hãy liên hệ ngay với Luật Đại Bàng. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi cam kết mang tới những giải pháp chính xác, nhanh chóng, hiệu quả. Hãy truy cập ngay website: luatdaibang.net để có thể kịp thời nhận được tư vấn nhanh chóng.