Trong lĩnh vực pháp luật hình sự tại Việt Nam, “bãi nại” là một khái niệm quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về ý nghĩa pháp lý, điều kiện áp dụng, và cách thức thực hiện. Đặc biệt, đơn bãi nại là một tài liệu quan trọng liên quan đến việc này. Bài viết này, được Luật Đại Bàng cung cấp thông tin về bãi nại là gì, đơn bãi nại, và các lưu ý liên quan để bạn nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý.
Bãi nại là gì?
Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2021), bãi nại là hành vi tự nguyện rút yêu cầu khởi tố hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự của người bị hại (hoặc đại diện hợp pháp của họ) đối với người đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Bãi nại thường được áp dụng trong các vụ án hình sự mà pháp luật cho phép, đặc biệt là các vụ án khởi tố theo yêu cầu của người bị hại (quy định tại Điều 155 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015).
Ví dụ, bãi nại thường xuất hiện trong các vụ án như:
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015).
- Tội làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015).
- Tội xâm phạm chỗ ở của người khác (Điều 158 Bộ luật Hình sự 2015).
Khi người bị hại làm đơn bãi nại, cơ quan chức năng có thể xem xét đình chỉ vụ án nếu vụ án thuộc nhóm khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, trừ một số trường hợp đặc biệt.
Đơn bãi nại là gì?
Đơn bãi nại là văn bản do người bị hại (hoặc đại diện hợp pháp) soạn thảo, trong đó bày tỏ ý chí rút yêu cầu khởi tố hoặc không muốn tiếp tục truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội. Đơn bãi nại thường được nộp cho cơ quan điều tra, viện kiểm sát, hoặc tòa án tùy thuộc vào giai đoạn tố tụng của vụ án.
Một đơn bãi nại hợp lệ cần bao gồm các thông tin sau:
- Thông tin người làm đơn: Họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ, số CMND/CCCD của người bị hại hoặc đại diện hợp pháp.
- Thông tin vụ án: Tóm tắt sự việc, hành vi vi phạm, và thông tin người phạm tội.
- Lý do bãi nại: Ví dụ, các bên đã hòa giải, người phạm tội đã bồi thường thiệt hại, hoặc người bị hại tự nguyện tha thứ.
- Cam kết: Xác nhận việc bãi nại là tự nguyện, không bị ép buộc.
- Chữ ký: Ký tên và ghi rõ ngày tháng năm làm đơn.
Đơn bãi nại cần được nộp đúng cơ quan có thẩm quyền và phải đảm bảo tính tự nguyện, không bị cưỡng ép hoặc đe dọa.
Quy định pháp luật về bãi nại
Bãi nại được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật sau:
- Điều 155 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015: Quy định về việc đình chỉ vụ án hình sự trong trường hợp người bị hại rút yêu cầu khởi tố đối với các vụ án thuộc diện khởi tố theo yêu cầu.
- Điều 36 Bộ luật Hình sự 2015: Bãi nại có thể được xem xét như một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp.
- Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP: Hướng dẫn áp dụng các quy định về đình chỉ vụ án khi có đơn bãi nại.
Không phải mọi vụ án đều có thể áp dụng bãi nại. Theo quy định, bãi nại không được chấp nhận trong các trường hợp:
- Vụ án không thuộc diện khởi tố theo yêu cầu của người bị hại (ví dụ: tội giết người, tội tham nhũng).
- Hành vi phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng hoặc ảnh hưởng đến lợi ích công cộng, trật tự xã hội.
- Có dấu hiệu ép buộc hoặc đe dọa khiến người bị hại làm đơn bãi nại không tự nguyện.
Quy trình nộp đơn bãi nại
Để thực hiện bãi nại, người bị hại cần thực hiện các bước sau:
- Soạn thảo đơn bãi nại: Đảm bảo đơn có đầy đủ thông tin theo mẫu và thể hiện rõ ý chí tự nguyện.
- Nộp đơn cho cơ quan có thẩm quyền:
- Giai đoạn điều tra: Nộp cho cơ quan công an đang thụ lý vụ án.
- Giai đoạn truy tố: Nộp cho viện kiểm sát.
- Giai đoạn xét xử: Nộp cho tòa án đang giải quyết vụ án.
- Cung cấp chứng cứ bổ sung (nếu có): Ví dụ, biên bản hòa giải hoặc giấy tờ chứng minh bồi thường thiệt hại.
- Chờ quyết định từ cơ quan chức năng: Cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét đơn bãi nại và quyết định đình chỉ vụ án hoặc tiếp tục truy cứu nếu không đủ điều kiện.
Lợi ích và rủi ro khi làm đơn bãi nại
Lợi ích
- Đình chỉ vụ án: Nếu đơn bãi nại được chấp nhận, vụ án có thể được đình chỉ, giúp người phạm tội tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Hòa giải và giảm xung đột: Bãi nại thường đi kèm với việc các bên đạt được thỏa thuận hòa giải, giảm thiểu mâu thuẫn.
- Tình tiết giảm nhẹ: Trong trường hợp vụ án không được đình chỉ, bãi nại vẫn có thể được xem xét như một tình tiết giảm nhẹ khi xét xử.
Rủi ro của bãi nại là gì?
- Không được chấp nhận: Nếu vụ án không thuộc diện khởi tố theo yêu cầu hoặc có dấu hiệu ép buộc, đơn bãi nại có thể bị từ chối.
- Mất quyền lợi: Nếu không có thỏa thuận rõ ràng về bồi thường thiệt hại trước khi bãi nại, người bị hại có thể mất quyền yêu cầu bồi thường sau này.
- Áp lực từ bên phạm tội: Một số trường hợp, người bị hại có thể bị ép buộc làm đơn bãi nại, dẫn đến vi phạm pháp luật.
Lưu ý khi làm đơn bãi nại
- Đảm bảo tính tự nguyện: Đơn bãi nại phải được làm dựa trên ý chí tự nguyện, không bị cưỡng ép hoặc đe dọa.
- Tham khảo ý kiến luật sư: Trước khi nộp đơn bãi nại, bạn nên tham vấn luật sư để hiểu rõ quyền lợi và hậu quả pháp lý.
- Lưu giữ chứng cứ: Giữ lại các tài liệu liên quan đến hòa giải, bồi thường, hoặc thỏa thuận để làm bằng chứng khi cần.
- Nộp đúng thời hạn: Đơn bãi nại cần được nộp trước khi cơ quan chức năng ra quyết định khởi tố hoặc xét xử.
Bãi nại là một hành vi pháp lý quan trọng, giúp người bị hại thể hiện ý chí rút yêu cầu khởi tố và có thể dẫn đến đình chỉ vụ án trong một số trường hợp. Tuy nhiên, để đảm bảo đơn bãi nại được chấp nhận và không ảnh hưởng đến quyền lợi của mình, bạn cần nắm rõ các quy định pháp luật và thực hiện đúng quy trình.
Nếu bạn cần hỗ trợ soạn thảo đơn bãi nại, tư vấn pháp luật, hoặc giải quyết các vấn đề liên quan đến vụ án hình sự, hãy truy cập ngay luatdaibang.net. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của Luật Đại Bàng sẵn sàng đồng hành cùng bạn.
Hoàng Văn Minh nổi tiếng với phong cách làm việc chuyên nghiệp, tận tâm, và luôn đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu. Với phương châm “Công lý và sự minh bạch” ông Minh không chỉ là một luật sư giỏi mà còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình bảo vệ quyền lợi pháp lý của mỗi người. Trang web Luật Đại Bàng do ông điều hành đã trở thành một địa chỉ tin cậy cho nhiều người tìm kiếm sự trợ giúp và tư vấn pháp lý. Hoàng Văn Minh cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ cộng đồng bằng kiến thức và sự hiểu biết của mình, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh hơn.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://luatdaibang.net
- Email: ceohoangvanminh@gmail.com
- Địa chỉ: 292 Đ. Nguyễn Xí, Phường 13, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh, Việt Nam