Luật Nghĩa Vụ Quân Sự 2024: Những Điểm Quan Trọng Cần Chú Ý

Là một trong những nhiệm vụ quan trọng của công dân Việt Nam, nghĩa vụ quân sự gắn liền với trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc. Thực hiện nghĩa vụ quân sự không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là niềm tự hào và trách nhiệm chung của toàn xã hội. Trong bài viết dưới đây, Luật Đại Bàng sẽ tổng hợp chi tiết những quy định mới nhất luật nghĩa vụ quân sự 2024 nhằm giúp công dân hiểu rõ hơn về vai trò, trách nhiệm và các điều kiện tham gia nghĩa vụ này.

Tìm hiểu nghĩa vụ quân sự: Ai bắt buộc tham gia?

Khoản 1 Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự 2024 số 78/2015/QH13 khẳng định rõ nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm vinh dự của công dân khi phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Việc thực hiện nghĩa vụ này bao gồm cả phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội. Mọi công dân trong độ tuổi nhập ngũ, bất kể dân tộc, tôn giáo, trình độ học vấn, nghề nghiệp hay nơi cư trú, đều phải chấp hành nghĩa vụ quân sự theo quy định.

Căn cứ Điều 31 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, công dân chỉ được gọi nhập ngũ khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau: có lý lịch rõ ràng; tuân thủ nghiêm túc đường lối, chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước; có sức khỏe phù hợp với yêu cầu phục vụ tại ngũ; đồng thời sở hữu trình độ văn hóa theo quy định.

Về tiêu chuẩn học vấn, Thông tư 148/2018/TT-BQP quy định công dân đủ điều kiện nhập ngũ cần có trình độ văn hóa từ lớp 8 trở lên. Việc tuyển chọn được ưu tiên từ trình độ cao xuống thấp. Đặc biệt, tại những địa phương khó khăn, không thể hoàn thành chỉ tiêu giao quân, cơ quan có thẩm quyền được phép xem xét tuyển chọn công dân có trình độ văn hóa lớp 7 nhằm đảm bảo nguồn nhân lực cho quân đội.

Sức khỏe như thế nào mới được gọi đi nghĩa vụ quân sự?

Theo Điều 31 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, ngoài việc đáp ứng yêu cầu về độ tuổi, công dân được gọi nhập ngũ còn phải thỏa mãn đầy đủ bốn điều kiện quan trọng: lý lịch rõ ràng, tiêu chuẩn chính trị, sức khỏe và trình độ văn hóa. Trong đó, tiêu chuẩn sức khỏe đóng vai trò then chốt để đảm bảo người được tuyển chọn có đủ khả năng hoàn thành nghĩa vụ quân sự một cách hiệu quả và an toàn.

Căn cứ theo Thông tư 105/2023/TT-BQP, tiêu chuẩn sức khỏe chung để thực hiện nghĩa vụ quân sự được phân loại cụ thể theo các loại sức khỏe 1, 2 và 3. Những người thuộc các nhóm này được đánh giá là đủ sức khỏe để tham gia phục vụ tại ngũ. Đồng thời, công dân mắc các chứng nghiện ma túy hoặc sử dụng các chất tiền chất ma túy sẽ bị loại khỏi danh sách gọi nhập ngũ nhằm bảo đảm an toàn cho bản thân và môi trường quân đội.

Ngoài các tiêu chuẩn chung, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng còn quy định các tiêu chuẩn riêng biệt, chi tiết hơn về sức khỏe nhằm phù hợp với yêu cầu. Việc này góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quân đội. Như vậy, việc kiểm tra và đánh giá sức khỏe nghĩa vụ quân sự được tiến hành nghiêm ngặt, nhằm tuyển chọn ra những công dân phù hợp nhất.

Cập nhật lịch khám nghĩa vụ quân sự mới nhất

Lịch khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự năm 2024 được quy định cụ thể tại Khoản 4 Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015. Theo đó, việc khám sức khỏe sẽ được tổ chức trong khoảng thời gian từ ngày 1/11 đến hết ngày 31/12 hàng năm.

Cụ thể, đối với năm 2024, công tác khám sức khỏe sẽ diễn ra từ ngày 1/11/2024 đến ngày 31/12/2024. Trước khi thực hiện khám, công dân sẽ nhận được lệnh gọi khám sức khỏe ít nhất 15 ngày để chuẩn bị đầy đủ.

Sau khi hoàn thành quá trình khám, những công dân đủ điều kiện sẽ được gọi nhập ngũ trong đợt đầu tiên vào tháng 2 hoặc tháng 3 năm tiếp theo. Trong trường hợp có yêu cầu đặc biệt liên quan đến quốc phòng hoặc an ninh, công dân có thể bị gọi nhập ngũ thêm một lần nữa để đáp ứng nhu cầu bổ sung nhân lực cho lực lượng vũ trang.

Mức phạt khi trốn khám nghĩa vụ quân sự

Tiêu chuẩn sức khỏe là yếu tố quan trọng bắt buộc đối với công dân trước khi tham gia nghĩa vụ quân sự. Việc kiểm tra, khám sức khỏe nhằm đảm bảo người nhập ngũ đủ điều kiện về thể chất để thực hiện nghĩa vụ. Trốn tránh hoặc không chấp hành lệnh khám sức khỏe sẽ bị xử phạt nghiêm theo quy định pháp luật.

Theo khoản 8 Điều 1 Nghị định 37/2022/NĐ-CP, mức xử phạt hành chính đối với các vi phạm trong quá trình kiểm tra, khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự được quy định cụ thể như sau:

• Phạt tiền từ 10 đến 12 triệu đồng áp dụng với trường hợp không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm kiểm tra, khám sức khỏe ghi trong lệnh gọi mà không đưa ra được lý do chính đáng.
• Mức phạt từ 12 đến 15 triệu đồng dành cho hành vi cố tình không nhận lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự mà không có lý do hợp lệ.
• Phạt tiền từ 15 đến 20 triệu đồng dành cho người có hành vi gian lận, làm sai lệch kết quả phân loại sức khỏe nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự.
• Hành vi không chấp hành lệnh gọi kiểm tra, khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự sẽ bị phạt tiền từ 25 đến 35 triệu đồng.

Khi nào thì nhà nước gọi nhập ngũ?

Theo quy định tại Điều 33 Luật Nghĩa vụ quân sự, công tác gọi công dân nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ trong Công an nhân dân được tổ chức hàng năm, tập trung vào tháng 2 hoặc tháng 3. Vì vậy, đợt nhập ngũ tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 2 hoặc tháng 3 năm 2025.

Trong trường hợp có yêu cầu đặc biệt liên quan đến quốc phòng hoặc an ninh, công dân có thể được gọi nhập ngũ thêm một lần nữa nhằm đảm bảo đủ lực lượng phục vụ công tác bảo vệ đất nước.

Thời gian tham gia theo Luật nghĩa vụ quân sự 2024 

Theo Điều 21 Luật nghĩa vụ quân sự 2024, thời hạn phục vụ tại ngũ trong thời bình đối với hạ sĩ quan và binh sĩ được quy định là 24 tháng. Quy định này đã có hiệu lực từ năm 2016 và tiếp tục được duy trì cho đến nay.

Trong những trường hợp đặc biệt nhằm đảm bảo nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu hoặc thực hiện các công tác phòng chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, thời gian phục vụ có thể được gia hạn tối đa thêm 6 tháng. Việc kéo dài thời hạn này nhằm tăng cường khả năng đáp ứng nhanh chóng và hiệu quả các tình huống khẩn cấp của đất nước.

Nghĩa vụ quân sự bao gồm những công việc gì?

Khi thực hiện nghĩa vụ quân sự, công dân sẽ tham gia phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân. Cụ thể như sau:

Phục vụ tại ngũ

Phục vụ tại ngũ là việc công dân thực hiện các nhiệm vụ được giao trong quân đội, tùy theo vị trí và đơn vị tiếp nhận. Đối với hạ sĩ quan, binh sĩ có trình độ chuyên môn kỹ thuật, họ sẽ được ưu tiên bố trí làm việc tại các vị trí phù hợp với năng lực và nhu cầu của quân đội, theo quy định tại khoản 1 Điều 23 Luật Nghĩa vụ quân sự 2024.

Phục vụ trong ngạch dự bị

Theo Điều 27 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, hạ sĩ quan và binh sĩ dự bị được chia thành hai hạng:

• Với hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị hạng một, họ phải tham gia huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên và sẵn sàng chiến đấu trong các đơn vị dự bị động viên. Tổng thời gian huấn luyện không quá 12 tháng. Số lượng người được gọi tập trung huấn luyện hằng năm do Thủ tướng Chính phủ quyết định. 
• Đối với binh sĩ dự bị hạng hai, việc tổ chức huấn luyện sẽ do Chính phủ quyết định theo từng thời điểm.

Các trường hợp khiếu nại nghĩa vụ quân sự

Theo khoản 1 Điều 2 Luật Khiếu nại năm 2011, khiếu nại là việc công dân, tổ chức hoặc cán bộ công chức gửi yêu cầu đến cơ quan có thẩm quyền để xem xét lại một quyết định hoặc hành vi hành chính. Việc này được thực hiện khi họ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó không đúng pháp luật hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của mình.

Trong lĩnh vực nghĩa vụ quân sự, khiếu nại có nghĩa là công dân có thể yêu cầu xem xét lại quyết định gọi đi nghĩa vụ quân sự. Điều này áp dụng khi họ cho rằng quyết định đó sai luật hoặc gây thiệt hại cho mình. Ví dụ phổ biến là khiếu nại về lệnh gọi nhập ngũ hoặc kết quả khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.

Kết luận

Luật Nghĩa Vụ Quân Sự 2024 không chỉ quy định rõ ràng về nghĩa vụ của công dân mà còn nhắc nhở tinh thần trách nhiệm của mỗi công dân Việt Nam. Hiểu rõ những thay đổi trong luật sẽ giúp bạn chủ động chuẩn bị tốt hơn và tránh được những rủi ro pháp lý không cần thiết. Luật Đại Bàng không chỉ cung cấp thông tin pháp lý chính xác, cập nhật theo Luật Nghĩa Vụ Quân Sự 2024 mà còn mang đến các dịch vụ pháp lý, tư vấn pháp luật chuyên nghiệp. Quy trình làm việc minh bạch, tận tâm và hiệu quả giúp bảo vệ quyền lợi khách hàng một cách tối ưu nhất.