Hành Pháp Là Gì? Các Cơ Quan Có Quyền Sử Dụng Hành Pháp

Hành pháp là gì trong nhà nước pháp quyền CHXHCN Việt Nam? Đây là khái niệm thuộc bộ phần quyền lực quốc gia. Sở dĩ nó được ra đời nhằm quản lý các cơ quan thực hiện quyền trên một hệ thống thể chế với mục đích xây dựng nhà nước. Bài viết của Luật Đại Bàng giúp bạn đọc hiểu hơn về cách gọi hành pháp hiện nay.

Hành pháp là gì?

Ý nghĩa khái niệm hành pháp tạo ra nhằm giúp nhà nước quản lý bộ máy cũng như cơ cấu tổ chức. Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam là nhà nước pháp quyền của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

Khái niệm

Hành pháp nằm trong 3 chức năng của nhà nước cùng quyền lập pháp và quyền tư pháp tổ hợp thành quyền lực nhà nước. Nhiệm vụ là giúp thống nhất, phân công, phối hợp hay kiểm soát giữa các cơ quan trọng việc thực hiện lập pháp, tư pháp và hành pháp.

Nói một cách đơn giản, hành pháp là thi hành theo hiến pháp căn cứ vào đó để soạn, ban bố luật và thực hiện theo luật. Vậy phía đại diện cho hành pháp là gì? Không ai khác ngoài Chính phủ, người đứng đầu là Chủ tịch nước.

Giải đáp về hệ thống hành pháp là gì?
Giải đáp về hệ thống hành pháp là gì?

Quy định

Căn cứ theo khoản 3 điều 2 từ Hiến pháp 2013 quy định về hành pháp gồm 3 mục chính sau:

  • Thứ nhất: Nhà nước Cộng hòa XHCNVN là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa hoạt động theo nguyên tắc “của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”.
  • Thứ hai: Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam do Nhân dân làm chủ, mọi quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân. Đây cũng là nền tảng, liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân cùng đội ngũ trí thức.
  • Thứ ba: Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phối hợp, phân công và kiểm soát giữa các cơ quan/bộ máy nhà nước trong thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Đặc trưng hành pháp là gì?

Hành pháp là công cụ nhà nước dùng để quản lý bộ máy mang một số đặc trưng tạo quyền lực cho Chính phủ. Việc kiểm soát cũng như điều hành cần tuân thủ hiến pháp và hành pháp sở hữu những đặc trưng sau:

  • Quyền hành pháp là trung tâm quyền lực nhà nước có vai trò chính trong nhiệm vụ tổ chức, thực thi quyền lực nhà nước.
  • Quyền hành pháp tổ chức ở mỗi quốc gia theo một mô hình nhưng không thực sự giống nhau về mọi mặt.
  • Kiểm soát quyền hành pháp là vấn đề quan trọng trong tổ chức và quản lý bộ máy nhà nước.

Cơ quan thực hiện hành pháp là gì?

Căn cứ theo quy định hiến pháp 2013 mà cơ quan thực hiện hành pháp cũng chia làm 2 điều lệ khác nhau. Theo đó, chính phủ sẽ là đơn vị hành chính nhà nước cao nhất cùng quy định cụ thể như sau:

Điều 94 hiến pháp 2013

Chính phủ là cơ quan hành chính thuộc biên chế nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nhiệm vụ chính của bộ phận là thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác trước Ủy ban thường vụ Quốc hội, chủ tịch nước.

Cơ quan chịu trách nhiệm thực hiện hành pháp
Cơ quan chịu trách nhiệm thực hiện hành pháp

Điều 98 hiến pháp 2013

Khái niệm hành pháp là gì theo hiến pháp 2013 điều 98 quy định cụ thể về Thủ tướng Chính phủ do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội. Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ cần thực hiện nghiêm chỉnh các nhiệm vụ sau:

  • Lãnh đạo công tác Chính phủ, xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
  • Lãnh đạo và chịu trách nhiệm toàn bộ về hoạt động hệ thống hành chính từ trung ương cho đến địa phương.
  • Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ/miễn nhiệm cách chức Phó Thủ tướng chính phủ và các bộ có liên quan.
  • Đình chỉ việc thi hành, bãi bỏ văn bản Bộ trưởng Thủ tướng co quan ngang bộ, UBND các cấp trái với hiến pháp.
  • Quyết định, chỉ đạo đàm phán, ký, gia nhập điều ước quốc tế thuộc nhiệm vụ, quyền hạn chính phủ.
  • Thực hiện báo cáo trước Nhân dân qua các phương tiện thông tin đại chúng toàn bộ vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền.

Đặc điểm hành pháp nước CHXHCN Việt Nam

Hiểu rõ hành pháp là gì và nó mang một số đặc điểm cũng được xem như nhiệm vụ của công dân có quốc tịch Việt Nam. Ngoài ra, hệ thống nước ta là quốc gia đơn giản nhất, không thuộc liên bang và có một số đặc điểm như sau:

  • Hành pháp trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam nằm dưới sự lãnh đạo của một đảng duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam.
  • Tuân theo nguyên tắc Nhà nước thống nhất quyền lực nhưng có phối hợp, phân công kiểm soát cơ quan các quyền hành pháp, tư pháp, lập pháp.
  • Chính phủ được xem là cơ quan Hành chính Nhà nước cao nhất nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp thuộc cơ quan chấp hành Quốc hội.
  • Hệ thống hành pháp Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là hệ thống hành pháp đang chuyển sang nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế.
Hệ thống nước ta là quốc gia đơn giản nhất
Hệ thống nước ta là quốc gia đơn giản nhất

Hành pháp là gì cùng các nội dung cơ bản đã được Luật Đại Bàng tóm tắt đến bạn đọc qua nội dung của bài viết trên. Đừng quên truy cập trang tư vấn pháp luật: luatdaibang.net để theo dõi các thay đổi trong tương lai của hiến pháp hay bộ máy nhà nước.