Tội Giết Người Không Thành: Cấu Thành Tội Phạm, Mức Xử Phạt

Giết người là một trong những tội danh đặc biệt nghiêm trọng trong Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, có những trường hợp người phạm tội đã thực hiện hành vi nhằm tước đoạt tính mạng người khác nhưng không đạt được kết quả do nguyên nhân khách quan. Đó được gọi là tội giết người không thành – tức phạm tội ở giai đoạn phạm tội chưa đạt. Vậy pháp luật quy định như thế nào về tội giết người không thành? Cấu thành, mức xử phạt và các tình tiết giảm nhẹ ra sao? Bài viết sau sẽ làm rõ những vấn đề này.

Khái niệm tội giết người không thành là gì?

Tội giết người không thành là trường hợp người phạm tội có ý định cố ý tước đoạt tính mạng của người khác bằng các hành vi tấn công vào những vùng trọng yếu của cơ thể, nhưng vì những nguyên nhân khách quan nằm ngoài ý muốn của thủ phạm mà nạn nhân không tử vong.

Về bản chất pháp lý, đây chính là trường hợp “phạm tội chưa đạt” theo quy định tại Điều 15 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội.

Cấu thành tội phạm của tội giết người không thành

Yếu tố khách quan

• Hành vi phạm tội: Thủ phạm đã thực hiện những hành vi cụ thể nhằm tước đoạt tính mạng của nạn nhân như: Sử dụng hung khí tấn công vào các vùng trọng yếu (đầu, ngực, bụng…); Siết cổ, bóp nghẹt; Đẩy từ nơi cao xuống; Sử dụng các phương tiện khác có khả năng gây chết người
• Hậu quả: Nạn nhân không tử vong nhưng có thể bị thương tích nặng. Điều quan trọng là hành vi của thủ phạm phải có khả năng thực tế gây ra cái chết nhưng vì lý do khách quan mà không đạt được mục đích.
• Mối quan hệ nhân quả: Phải có mối liên hệ trực tiếp giữa hành vi và hậu quả xảy ra.

Yếu tố chủ quan

• Lỗi cố ý trực tiếp: Thủ phạm phải có ý thức rõ ràng về việc hành vi của mình có thể gây ra cái chết cho nạn nhân và mong muốn kết quả này xảy ra.
• Động cơ, mục đích: Có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như thù hận, ganh tị, tranh chấp tài sản,…

Phân biệt với các tội danh khác

Với tội cố ý gây thương tích

Điểm khác biệt cơ bản nằm ở ý định của thủ phạm:

• Tội giết người không thành: Ý định tước đoạt tính mạng
• Tội cố ý gây thương tích: Chỉ có ý định làm tổn hại sức khỏe

Với tội đe doạ giết người

• Tội đe doạ giết người: Chỉ có lời nói, cử chỉ đe dọa
• Tội giết người không thành: Đã có hành vi thực tế tấn công

Với tai nạn hoặc bất cẩn

Tội giết người không thành bắt buộc phải có yếu tố cố ý, khác hoàn toàn với các trường hợp vô ý hoặc bất cẩn.

Mức xử phạt theo quy định hiện hành

Theo Điều 16 Bộ luật Hình sự 2017, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội chưa đạt là không quá 1/3 mức hình phạt cao nhất, còn đối với người từ đủ 16 tuổi trở lên, mức phạt sẽ được tính theo khung hình phạt của tội giết người nhưng có thể được giảm nhẹ.

Khung hình phạt cơ bản

Dựa trên Điều 123 Bộ luật Hình sự về tội giết người:

Trường hợp thông thường (Khoản 1):

• Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm
• Tù chung thân
• Tử hình (trong các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng)

Trường hợp giảm nhẹ (Khoản 2):

• Phạt tù từ 7 năm đến 15 năm (áp dụng khi không thuộc các trường hợp tăng nặng)

Các tình tiết tăng nặng

• Giết nhiều người
• Giết người dưới 16 tuổi
• Giết phụ nữ mà biết là có thai
• Giết người trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác

Các tình tiết giảm nhẹ

• Phạm tội trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh
• Phạm tội vì động cơ đáng thương xét
• Tự nguyện khắc phục hậu quả
• Thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải

Quy trình xử lý pháp lý

Giai đoạn điều tra

Cơ quan công an sẽ tiến hành:

• Thu thập chứng cứ chứng minh ý định giết người
• Giám định pháp y xác định mức độ thương tích
• Làm rõ hoàn cảnh, động cơ phạm tội

Giai đoạn truy tố

Viện kiểm sát cần chứng minh:

• Yếu tố cố ý trực tiếp tước đoạt tính mạng
• Hành vi đã được thực hiện nhưng không đạt mục đích

Giai đoạn xét xử

Tòa án sẽ xem xét toàn diện:

• Tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi
• Nhân thân của bị cáo
• Các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ

Biện pháp phòng ngừa và tự vệ

Đối với cá nhân

• Tránh tham gia vào các cuộc tranh cãi có thể dẫn đến bạo lực
• Kiểm soát cảm xúc trong các tình huống căng thẳng
• Tìm sự trợ giúp của pháp luật khi bị đe dọa

Đối với gia đình

• Giáo dục ý thức pháp luật cho các thành viên
• Tạo môi trường gia đình hòa thuận, tránh bạo lực

Đối với xã hội

• Tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật
• Xây dựng hệ thống hỗ trợ tâm lý cộng đồng

Những lưu ý quan trọng trong thực tiễn

Khó khăn trong việc chứng minh ý định

Việc chứng minh ý định giết người thường gặp khó khăn, cần dựa vào:

• Lời khai của thủ phạm và nhân chứng
• Phương thức, công cụ sử dụng
• Vị trí tấn công trên cơ thể nạn nhân
• Hoàn cảnh, nguyên nhân dẫn đến hành vi

Vai trò của luật sư bào chữa

Trong các vụ án này, luật sư có thể:

• Chứng minh không có ý định giết người
• Đưa ra các tình tiết giảm nhẹ
• Đấu tranh cho khung hình phạt thấp nhất

Bồi thường thiệt hại

Ngoài trách nhiệm hình sự, thủ phạm còn phải:

• Bồi thường chi phí điều trị y tế
• Bồi thường tổn thất tinh thần
• Bồi thường thu nhập bị mất (nếu có)

Tội giết người không thành là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng với mức độ nguy hiểm cao cho xã hội. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân mà còn góp phần nâng cao ý thức pháp luật trong cộng đồng.

Trong bối cảnh pháp luật hình sự ngày càng được hoàn thiện, việc áp dụng đúng các quy định về tội giết người không thành đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc và kinh nghiệm thực tiễn phong phú.

Bạn đang gặp phải vấn đề pháp lý liên quan đến tội giết người hoặc cần tư vấn về các vấn đề hình sự phức tạp? Luật Đại Bàng cung cấp dịch vụ tư vấn luật Hình sự chuyên nghiệp, bào chữa hiệu quả và bảo vệ quyền lợi tối đa cho khách hàng. Liên hệ ngay.