Tội Gây Rối Trật Tự Công Cộng: Hành Vi Và Mức Phạt Mới Nhất

Tụ tập đánh nhau, đua xe trái phép hay livestream phản cảm nơi đông người… đều có thể cấu thành tội gây rối trật tự công cộng. Những hành vi này thường xuất phát từ sự thiếu hiểu biết hoặc cố ý vi phạm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự xã hội. Trong bài viết này, Luật Đại Bàng sẽ phân tích rõ các hành vi vi phạm và mức hình phạt mới nhất theo Bộ luật Hình sự, giúp người dân nâng cao nhận thức, chủ động phòng tránh và sống đúng pháp luật.

Định nghĩa tội gây rối trật tự công cộng

Tội gây rối trật tự công cộng được quy định tại Điều 318 Bộ luật Hình sự Việt Nam. Theo đó, hành vi gây rối trật tự công cộng là việc sử dụng bạo lực, đe dọa sử dụng bạo lực hoặc thực hiện những hành động gây mất ổn định trật tự xã hội tại nơi công cộng. Những hành vi này ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự và quyền lợi của người dân.

Bên cạnh đó, Luật An ninh trật tự cũng quy định các hành vi gây mất trật tự công cộng nhưng ở mức độ nhẹ hơn, chưa đến mức phải xử lý hình sự mà có thể bị xử phạt hành chính.

Phân biệt gây rối trật tự công cộng và gây mất trật tự công cộng

  • Gây mất trật tự công cộng thường bao gồm những hành vi làm xáo trộn, ồn ào, mất an ninh tại các khu vực công cộng. Ví dụ như biểu tình trái phép hoặc tụ tập đông người gây cản trở giao thông. Do đó, thường bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
  • Gây rối trật tự công cộng là hành vi nghiêm trọng hơn. Nó thường sử dụng bạo lực hoặc đe dọa bạo lực. Hành vi này làm mất an ninh trật tự xã hội một cách rõ ràng. Nó có thể gây thiệt hại về tài sản hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của người khác. Những trường hợp này có thể bị xử lý hình sự.
Tội gây rối trật tự công cộng là hành vi nghiêm trọng
Tội gây rối trật tự công cộng là hành vi nghiêm trọng

Những yếu tố hình thành tội gây rối trật tự

Để hiểu rõ về hành vi gây rối trật tự công cộng, trước hết cần nắm được các yếu tố cấu thành pháp lý cơ bản tạo nên tội danh này.

Mặt khách quan

Tội gây rối trật tự công cộng thể hiện qua các hành vi gây mất ổn định tại những địa điểm đông người như công sở, quảng trường, trường học, bến xe, công viên hay khu chung cư. Hành vi cụ thể có thể bao gồm: sử dụng lời nói thô tục, xúc phạm người khác tại nơi công cộng; hành hung hoặc có thái độ thô bạo, đặc biệt với phụ nữ; dùng bạo lực phá hoại tài sản công hoặc tư nhân như đập phá tượng đài, làm hư hại xe cộ, biển quảng cáo, tranh cổ động…

Khách thể

Tội phạm này xâm phạm trực tiếp đến trật tự, an toàn xã hội nói chung và quyền lợi của người dân nói riêng. Ngoài ra, hành vi còn có thể ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe và tài sản của người khác.

Mặt chủ quan

Người vi phạm thực hiện hành động với ý thức chủ đích, tức biết rõ hành vi của mình sẽ gây ra hậu quả xấu cho an ninh, trật tự nhưng vẫn cố tình thực hiện. Động cơ hay mục đích của người vi phạm không phải là yếu tố bắt buộc để cấu thành tội phạm này, cũng không ảnh hưởng đến việc chứng minh tội danh.

Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý
Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý

Chủ thể

Chủ thể của tội gây rối trật tự nơi công cộng là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi theo quy định pháp luật, thường là từ 16 tuổi trở lên. Pháp nhân thương mại không thể bị truy cứu trách nhiệm về tội danh này.

Phạm vi xử lý hình sự của tội gây rối trật tự công cộng

Điều 318 Bộ luật Hình sự sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về tội gây rối trật tự công cộng , với các khung xử lý cụ thể tùy theo mức độ vi phạm:

  • Hành vi thông thường: Cá nhân thực hiện hành vi gây mất trật tự nơi công cộng, làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, an toàn xã hội, hoặc đã từng bị xử phạt hành chính, từng bị kết án về tội danh này mà chưa được xóa án tích, có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ tối đa 2 năm hoặc tù giam từ 3 tháng đến 2 năm.
  • Hành vi có tính chất nghiêm trọng: Nếu người phạm tội thuộc một trong các tình tiết tăng nặng sau sẽ bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm:
    • Hành vi có tổ chức;
    • Sử dụng vũ khí, hung khí nguy hiểm hoặc cố tình phá hoại tài sản, công trình công cộng;
    • Gây ùn tắc giao thông nghiêm trọng hoặc làm gián đoạn các hoạt động xã hội;
    • Kích động, lôi kéo người khác tham gia gây rối;
    • Tấn công người thi hành công vụ hoặc người đang giữ gìn trật tự công cộng;
    • Được phân loại là tái phạm nguy hiểm theo quy định.
Tình tiết tăng nặng sau sẽ bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm
Tình tiết tăng nặng sau sẽ bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm

Tình tiết tăng nặng trong tội gây rối trật tự công cộng

Điểm b khoản 2 Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015 quy định, tội gây rối trật tự nơi công cộng sử dụng hung khí có thể bị phạt tù từ 2 đến 7 năm. Tuy nhiên, việc áp dụng tình tiết này gặp nhiều khó khăn do pháp luật hiện nay chưa có định nghĩa rõ ràng về khái niệm hung khí.

Luật số 16/2017 về quản lý và sử dụng vũ khí, vật liệu nổ cùng công cụ hỗ trợ không quy định cụ thể về hung khí, khiến các cơ quan tố tụng thiếu căn cứ xác định trong từng vụ việc. Trước đây, Nghị quyết 01/2006/NQ-HĐTP và Nghị quyết 02/2003/NQ-HĐTP từng hướng dẫn về hung khí nguy hiểm, bao gồm vũ khí, công cụ, dụng cụ hoặc vật liệu tự nhiên nếu sử dụng gây nguy hiểm cho tính mạng, sức khỏe như dao, búa, gạch đá…

Tuy nhiên, những hướng dẫn này chỉ mang tính tham khảo và không còn bắt buộc từ khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực. Việc thiếu định nghĩa pháp lý rõ ràng dẫn đến cách hiểu và áp dụng không thống nhất, gây khó khăn trong xét xử, dễ dẫn đến sai sót như oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm.

Tội gây rối trật tự nơi công cộng sử dụng hung khí
Tội gây rối trật tự nơi công cộng sử dụng hung khí

Kết luận

Tội gây rối trật tự công cộng là dấu hiệu cảnh báo về những vấn đề phức tạp trong đời sống cộng đồng. Cùng Luật Đại Bàng chia sẻ thông tin về các hành vị và khung hình phạt pháp lý đến nhiều công dân nhiều hơn. Trong quá trình thực hiện các thủ tục pháp lý, nếu gặp bất kỳ khó khăn hay thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Bên cạnh việc cung cấp thông tin chính xác và kịp thời, Luật Đại Bàng còn là đơn vị pháp lý chuyên nghiệp, sẵn sàng hỗ trợ bạn với đa dạng dịch vụ pháp luật như tư vấn pháp luật, đại diện tranh tụng, soạn thảo hợp đồng….