Tội Cố Ý Gây Thương Tích Là Gì? Mức Phạt Theo Quy Định

Với các hành vi làm người khác bị thương, người gây ra có thể phải đối mặt với trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích. Đây là một trong những tội danh phổ biến trong thực tiễn pháp lý nhưng không phải ai cũng hiểu rõ  các mức hình phạt có thể đối diện là gì. Bài viết dưới đây Luật Đại Bàng sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, căn cứ pháp lý và mức xử phạt cụ thể theo quy định pháp luật hiện hành.

Cố ý gây thương tích là gì?

Dù chưa được định nghĩa cụ thể trong các văn bản pháp luật nhưng tội cố ý gây thương tích có thể được hiểu dựa trên thực tiễn xét xử. Đây là hành vi chủ động dùng vũ lực để tác động lên cơ thể người khác, với mục đích gây tổn hại đến sức khỏe hoặc thân thể của họ. Hành vi này thường thể hiện qua các hành động như đánh, đấm, đá, dùng hung khí,… nhằm gây thương tích cho nạn nhân một cách có chủ đích.

Chẳng hạn, trong một tình huống cụ thể: Một người tên B xông vào nhà và dùng tay chân hành hung A, khiến A bị thương và kết quả giám định cho thấy tỷ lệ thương tật là 30%. Căn cứ vào mức độ thương tích và hành vi gây hại, B có thể bị khởi tố hình sự về tội cố ý gây thương tích theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).

Cần lưu ý rằng, hành vi cố ý gây thương tích không chỉ bị xử phạt hành chính nếu mức độ tổn hại nhẹ. Trong nhiều trường hợp, người thực hiện còn có thể bị truy tố hình sự nếu gây tổn thương nghiêm trọng, hoặc có các tình tiết tăng nặng như sử dụng vũ khí, hành vi có tổ chức, tái phạm nguy hiểm,…

Các yếu tố để xác định hành vi cố ý gây thương tích

Để xác định một hành vi có cấu thành hành vi cố ý gây thương tích theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự, cần xét đến đầy đủ các dấu hiệu sau:

Chủ thể của tội phạm

Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự, người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi cố ý gây thương tích. Trong khi đó, với người từ đủ 16 tuổi trở lên, trách nhiệm hình sự được áp dụng cho mọi hành vi cố ý gây thương tích, không phân biệt mức độ nghiêm trọng.

Khách thể bị xâm phạm

Khách thể của tội cố ý gây thương tích chính là quyền bất khả xâm phạm về thân thể, sức khỏe của con người.

Mặt khách quan

Hành vi khách quan cấu thành tội phạm là những hành động tác động trái phép lên thân thể người khác, gây tổn hại thực tế. Tuy nhiên, hành vi không bị coi là tội phạm nếu nằm trong phạm vi phòng vệ chính đáng hoặc tình thế cấp thiết theo quy định pháp luật. Mức độ nguy hiểm cho xã hội được thể hiện qua các thương tích, tổn hại sức khỏe cụ thể, được đánh giá bằng tỷ lệ phần trăm thương tật của nạn nhân qua kết quả giám định.

Mặt chủ quan của tội cố ý gây thương tích

Hành vi phạm tội phải được thực hiện với lỗi cố ý, tức là người thực hiện biết rõ hành động của mình có thể gây ra thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe người khác và mong muốn hoặc chấp nhận hậu quả đó xảy ra. Tội cố ý gây thương tích thường biểu hiện qua các hành vi như: đánh đập, đâm chém, dùng vũ khí hoặc các thủ đoạn khác nhằm gây tổn thương về thể chất cho người bị hại.

Hình phạt tội cố ý gây thương tích được xác định dựa trên pháp luật

Tội cố ý gây thương tích được điều chỉnh tại Điều 134 của Bộ luật Hình sự năm 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017). Mức phạt cụ thể sẽ phụ thuộc vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi, hậu quả để lại cũng như các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ đi kèm. Cụ thể như sau:

Khung hình phạt cơ bản (Khoản 1)

Người phạm tội có thể bị:

• Hình phạt được áp dụng bao gồm cải tạo không giam giữ (tối đa 3 năm) hoặc tù giam từ 6 tháng đến 3 năm, tùy theo mức độ vi phạm.

Khung này áp dụng trong trường hợp gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác với tỷ lệ từ 11% đến dưới 31%, hoặc dưới 11% nhưng có sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, hóa chất nguy hiểm, hoặc vì lý do công vụ, nghề nghiệp của nạn nhân.

Các khung hình phạt tăng nặng (Khoản 2 đến Khoản 7)

Tùy vào các tình tiết tăng nặng, mức phạt sẽ được nâng cao đáng kể, cụ thể:

• Khung hình phạt từ 2 năm đến 6 năm tù: Khi tỷ lệ thương tích từ 31% đến 60%, hoặc có các yếu tố như có tổ chức, có tính chất côn đồ, dùng vũ khí nguy hiểm, phạm tội với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai, hoặc người cao tuổi.
• Khung hình phạt từ 5 năm đến 10 năm tù: Khi thương tích từ 61% đến 70%, hoặc gây tổn hại cho 2 người trở lên, hoặc phạm tội trong thời gian đang thi hành án hoặc đang bị tạm giam.
• Khung hình phạt từ 10 năm đến 15 năm tù, thậm chí đến 20 năm hoặc tù chung thân: Khi gây thương tật trên 71%, hoặc gây hậu quả nghiêm trọng như tử vong, tàn phế, hoặc đối với nhiều người.

Bên cạnh đó còn có các yếu tố định khung tăng nặng hình phạt bao gồm:

• Tỷ lệ thương tích cao (trên 30%, 60%, 70%,… theo từng khung).
• Hành vi có tổ chức, có sự phân công vai trò giữa các đối tượng.
• Sử dụng vũ khí nguy hiểm, hung khí tự chế, chất độc, hoặc thủ đoạn man rợ.
• Đối tượng bị hại đặc biệt: Trẻ em, người già, phụ nữ có thai, người đang thi hành công vụ,…

Cố ý gây thương tích có tổ chức là gì?

Theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam, hành vi cố ý gây thương tích có tổ chức được hiểu là sự cấu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, phân công vai trò rõ ràng và hành động theo kế hoạch đã thống nhất trước đó.

Trong tội cố ý gây thương tích, nếu hành vi này có tổ chức, sẽ được coi là tình tiết định khung tăng nặng theo Điều 134 Bộ luật Hình sự, làm gia tăng mức độ nguy hiểm và mức phạt áp dụng. Đặc điểm của hành vi cố ý gây thương tích có tổ chức:

• Có sự chuẩn bị trước về công cụ, phương tiện (dao, gậy, gạch,…), kế hoạch hành động hoặc địa điểm gây án.
• Phân công vai trò cụ thể: Người ra lệnh, người theo dõi, người giữ nạn nhân, người trực tiếp hành hung,…
• Hành vi nguy hiểm và mang tính chuyên nghiệp cao, thể hiện sự chủ động và cố tình thực hiện đến cùng.

Vụ án thực tế:

Tháng 8/2022, Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã xét xử vụ án cố ý gây thương tích có tổ chức. Nhóm 5 bị cáo do mâu thuẫn cá nhân với bị hại, đã hẹn gặp tại quán karaoke, mang theo hung khí như tuýp sắt, dao bấm. Trong nhóm, một người đứng ngoài cảnh giới, ba người trực tiếp đánh, một người quay video. Hậu quả khiến bị hại thương tật 47%. Căn cứ vào tính chất có tổ chức, Tòa tuyên án từ 5 đến 8 năm tù giam tùy vai trò từng bị cáo.

Kết luận

Hiểu rõ về tội cố ý gây thương tích giúp bạn sống đúng luật, hạn chế được những hệ lụy không đáng có. Nếu bạn đang lo lắng trước một vấn đề pháp lý, hãy để Luật Đại Bàng cùng bạn tháo gỡ vấn đề một cách an toàn, hợp pháp. Chúng tôi cam kết mang đến cho bạn sự hỗ trợ và tư vấn luật Hình sự tận tâm, rõ ràng và kịp thời.