Doping Là Gì? Tác Hại Và Các Chế Tài Pháp Luật Liên Quan

Doping là gì? Đây là câu hỏi thường gặp trong lĩnh vực thể thao khi ngày càng nhiều vận động viên bị phát hiện sử dụng chất cấm. Bài viết sau của Luật Đại Bàng sẽ giúp bạn hiểu rõ về loại chất này, từ phân loại, những nguy hại tiềm tàng đối với sức khoẻ và sự nghiệp, cũng như các quy định xử lý liên quan đến chất cấm này.

Doping là gì?

Doping là gì? Nó là thuật ngữ dùng để chỉ việc sử dụng các chất kích thích hoặc biện pháp can thiệp sinh học nhằm tăng hiệu suất thi đấu một cách không tự nhiên và bị cấm trong thể thao. Những chất này thường có khả năng cải thiện sức mạnh, sức bền, sự tỉnh táo hoặc phục hồi thể lực nhanh chóng.

Tổ chức Chống Doping Thế giới (WADA – World Anti-Doping Agency) sẽ là cơ quan chính chịu trách nhiệm cập nhật danh sách các chất cấm hàng năm, căn cứ vào các tiêu chí gồm tăng hiệu suất thi đấu, nguy hại đến sức khỏe và đi ngược lại tinh thần thể thao trung thực.

Thành phần của Doping

Vậy thành phần có trong chất Doping là gì? Nó có thể bao gồm:

Chất kích thích

Đây là nhóm chất có khả năng làm tăng sự tỉnh táo và giảm mỏi mệt ở người sử dụng. Chúng bao gồm các chất như amphetamines và cocaine, thường được dùng để giúp vận động viên duy trì hiệu suất thi đấu trong thời gian dài.

Hormone tăng trưởng

Hormone tăng trưởng (HGH) là một loại hormone do tuyến yên sản sinh, giúp thúc đẩy sự phát triển của xương và cơ. Việc sử dụng HGH cùng insulin-like growth factor (IGF-1) có thể mang lại hiệu quả trong việc cải thiện khả năng phục hồi và tăng cường sức mạnh cơ thể.

Steroid anabolic

Steroid anabolic là một trong các chất cấm phổ biến nhất trong thể thao. Nó có nguồn gốc từ hormone sinh dục nam – Testosterone, có tác dụng làm tăng khối lượng cơ bắp và sức mạnh. Tuy nhiên, lạm dụng các chất này có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như rối loạn tim và suy giảm chức năng sinh lý.

Peptide

Các peptide như erythropoietin (EPO) giúp cơ thể sản sinh thêm hồng cầu, từ đó nâng cao khả năng đưa oxy đến các cơ quan và cơ bắp, hỗ trợ vận động viên duy trì thể lực tốt hơn.

Dược phẩm kết hợp

Việc kết hợp nhiều chất bị cấm là cách mà một số vận động viên chọn để tối ưu hóa thành tích và giảm nguy cơ bị phát hiện.

Phương pháp không hợp lệ

Bên cạnh việc dùng chất kích thích, doping còn bao gồm các phương pháp không hợp pháp như truyền máu nhằm nâng cao lượng hồng cầu trong cơ thể hoặc dùng cách thức khác để che dấu chất cấm trong kiểm tra.

Doping có những dạng phổ biến nào hiện nay?

Doping được chia làm 3 loại:

Doping máu

Loại doping này chứa các chất như Erythropoietin (ESP) và Darbopoetin (NESP), giúp cơ thể tạo ra nhiều hồng cầu hơn, từ đó cải thiện khả năng vận chuyển oxy trong máu. Hiệu quả của nó có thể kéo dài đến 10 ngày.

Doping cơ bắp

Đây là cách kích thích cơ thể sản xuất thêm hormone nhằm cải thiện sức mạnh cơ bắp, sức bền và khả năng vận động tổng thể. Phương pháp này thường được dùng bởi các vận động viên trong các môn như cử tạ, điền kinh, bóng đá, xe đạp và đấu vật.

Doping thần kinh

Biện pháp này được sử dụng để ngăn cản quá trình phản hồi từ cơ bắp về hệ thần kinh, từ đó làm giảm nhận thức về sự mệt mỏi và giúp vận động viên duy trì cường độ vận động cao lâu hơn.

Tác hại của việc sử dụng chất Doping là gì?

Doping có thể đem lại hiệu quả tạm thời nhưng gây tổn hại lâu dài đến sức khỏe. Vậy các tác hại khi sử dụng doping là gì? Những tác động phụ phổ biến khi lạm dụng loại chất này có thể kể đến gồm:

Ảnh hưởng sức khỏe tình dục

Việc dùng steroid anabolic và hormone tăng trưởng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tình dục như suy giảm hormone giới tính ở cả nam và nữ, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và giảm số lượng tinh trùng.

Tác động đến tim mạch

Sử dụng chất cấm có thể gây ra các vấn đề về tim như cholesterol cao, tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nguy hiểm như đau thắt ngực và đột quỵ.

Ảnh hưởng hệ thần kinh

Các chất kích thích khi sử dụng có thể làm tăng mức độ lo âu và áp lực tinh thần, ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh và gây ra các vấn đề tâm lý nghiêm trọng như loạn thần và nguy cơ tự tử cao hơn.

Tác động đến gan và thận

Một số loại doping gây ảnh hưởng xấu đến gan và thận, làm giảm chức năng của chúng. Sử dụng steroid anabolic quá liều có thể gây viêm và suy gan, còn các chất tăng cường thể lực có thể gây hại cho thận.

Nguy cơ nhiễm trùng

Truyền máu không hợp pháp có thể gây ra các rủi ro về nhiễm trùng và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng.

Mất uy tín và bị phạt

Khi bị phát hiện sử dụng loại chất này, các vận động viên có thể đánh mất uy tín, danh tiếng; đồng thời chịu các hình phạt như cấm thi đấu và thu hồi danh hiệu đã đạt được.

Những hành vi vi phạm Bộ luật Phòng chống Doping là gì?

Dựa theo Điều 5 Thông tư 01/2024/TT-BVHTTDL, các hành vi bị cấm theo Bộ luật phòng chống doping thế giới WADA bao gồm:

• Phát hiện trong mẫu xét nghiệm của vận động viên có các chất bị cấm, chất chuyển hóa hoặc dấu hiệu của chất cấm.
• Dùng hoặc cố ý dùng các chất hoặc phương pháp bị cấm.
• Tránh né, không hợp tác hoặc không thực hiện việc lấy mẫu xét nghiệm dù đã được thông báo và không có lý do chính đáng.
• Vắng mặt không lý do trong các buổi kiểm tra chất cấm định kỳ ngoài thời gian thi đấu.
• Có hành vi gian lận hoặc can thiệp vào quy trình kiểm tra doping.
• Giữ các loại chất cấm hoặc công cụ liên quan đến phương pháp bị cấm.
• Giao dịch, trao đổi các chất cấm hoặc công cụ hỗ trợ vi phạm luật thi đấu.
• Ép buộc, xúi giục hoặc giúp vận động viên sử dụng chất hoặc phương pháp bị cấm, dù trong tập luyện hay thi đấu.
• Che đậy, dung túng hoặc tham gia thực hiện những hành vi được nêu trong các khoản từ 1 đến 8 Điều 5 Thông tư 01/2024/TT-BVHTTDL.
• Vận động viên có hoạt động chuyên môn thể thao cùng người đang bị kỷ luật do dính líu đến các hành vi sử dụng chất cấm.

Quy định xử lý liên quan đến Doping là gì?

Việc sử dụng chất cấm trong thi đấu thể thao là vi phạm và sẽ bị xử lý theo luật phòng chống doping quốc tế. Theo quy định tại Điều 6 Nghị định số 46/2019/NĐ-CP, việc sử dụng chất kích thích trong thể thao sẽ bị áp dụng các mức phạt sau:

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng chất kích thích thuộc Danh mục bị cấm trong tập luyện, thi đấu thể thao.
2. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi bao che, tổ chức cho vận động viên sử dụng chất kích thích thuộc Danh mục bị cấm trong tập luyện, thi đấu thể thao.
3. Hình thức xử phạt bổ sung:
4. a) Đình chỉ việc tham dự giải thi đấu thể thao có thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này;
5. b) Đình chỉ việc tham dự giải thi đấu thể thao có thời hạn từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản.2 Điều này.
6. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc hủy bỏ kết quả thi đấu thể thao, kết quả tuyển chọn vận động viên vào đội tuyển thể thao, trường năng khiếu thể thao, thành tích thi đấu thể thao đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.

Kết luận

Sau khi đã hiểu “Doping là gì?”, bạn sẽ biết nó là một chất cấm, không chỉ gây hại cho sức khỏe, làm mất công bằng trong thi đấu mà còn đối mặt với nhiều chế tài nghiêm khắc theo quy định pháp luật. Truy cập ngay https://luatdaibang.net/ để cập nhật kiến thức pháp luật mới nhất, nhận tư vấn chuyên sâu từ đội ngũ luật sư nhiều năm kinh nghiệm và đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp lý, từ thể thao đến kinh doanh, dân sự, hình sự,…