Đình Công Là Gì? Các Trường Hợp Đình Công Hợp Pháp

Mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động đôi khi không tránh khỏi những mâu thuẫn, xung đột về quyền lợi. Khi tiếng nói chung không được tìm thấy, đình công trở thành một trong những biện pháp tập thể được người lao động lựa chọn. Tuy nhiên, không phải mọi cuộc đình công đều được coi là hợp pháp. Vậy đình công là gì, khi nào thì được pháp luật công nhận và bảo vệ? Cùng Luật Đại Bàng tìm hiểu rõ hơn để hiểu đúng, hành động đúng và tuân thủ đúng quy định pháp luật!

Hiểu đúng đình công là gì?

Nhiều người lao động vẫn còn mơ hồ khi được hỏi đình công là gì hoặc chưa hiểu đầy đủ về tính hợp pháp của hành vi này trong quan hệ lao động. Theo Điều 198 Bộ luật Lao động 2019, đình công là việc người lao động tạm thời ngừng làm việc một cách tự nguyện, có tổ chức. Mục đích là để đưa ra yêu cầu trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động tập thể.

Đình công là một hình thức đấu tranh hợp pháp
Đình công là một hình thức đấu tranh hợp pháp

Để được công nhận là hợp pháp, một cuộc đình công phải do tổ chức đại diện người lao động có quyền thương lượng tập thể đứng ra tổ chức và lãnh đạo. Đó có thể là công đoàn cơ sở hoặc một tổ chức hợp pháp được nhà nước công nhận.

Hiểu đơn giản, đình công là một hình thức đấu tranh hợp pháp, nếu đáp ứng đúng trình tự pháp luật. Đồng thời, phải có sự lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động. Cuộc đình công cần hướng tới mục tiêu bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của tập thể lao động.

Trên thực tế, không phải mọi cuộc ngừng việc đều hợp pháp. Việc đình công tự phát, không đúng quy định có thể khiến người lao động mất quyền lợi hoặc phải chịu chế tài.

Các trường hợp đình công được coi là hợp pháp

Theo quy định tại Điều 199 Bộ luật Lao động 2019, người lao động chỉ được thực hiện quyền đình công trong một số trường hợp nhất định. Điều này chỉ được phép sau khi đã hoàn tất đầy đủ các thủ tục pháp lý cần thiết. Cụ thể, đình công hợp pháp được công nhận nếu rơi vào một trong hai trường hợp sau:

  • Thứ nhất, quá trình hòa giải tranh chấp lao động tập thể về lợi ích không đạt kết quả. Hoặc, đã hết thời hạn hòa giải theo quy định nhưng hòa giải viên không tiến hành hòa giải.
  • Thứ hai, Ban trọng tài lao động chưa được thành lập theo quy định. Trường hợp khác là Ban đã thành lập nhưng không ban hành quyết định giải quyết tranh chấp. Ngoài ra, nếu người sử dụng lao động không chấp hành quyết định của Ban trọng tài, người lao động cũng có quyền tiến hành đình công.

Đáng chú ý, chỉ tổ chức đại diện người lao động (như công đoàn cơ sở) mới có thẩm quyền tổ chức và lãnh đạo cuộc đình công. Cá nhân người lao động không được tự ý ngừng việc.

Đình công hợp pháp khi đã hoàn tất đầy đủ các thủ tục pháp lý
Đình công hợp pháp khi đã hoàn tất đầy đủ các thủ tục pháp lý

Trường hợp không hợp pháp khi đình công là gì?

Theo quy định tại Điều 204 Bộ luật Lao động 2019, không phải mọi cuộc ngừng việc tập thể đều được công nhận là hợp pháp.

Lý do đình công bị cho là bất hợp pháp

Một cuộc đình công sẽ bị coi là bất hợp pháp nếu vi phạm một trong các điều kiện sau:

  • Không thuộc phạm vi tranh chấp lao động được phép đình công theo Điều 199 Bộ luật Lao động 2019.
  • Không do tổ chức đại diện người lao động hợp pháp tổ chức và lãnh đạo.
  • Thực hiện sai quy trình và thủ tục theo quy định pháp luật.
  • Diễn ra khi tranh chấp lao động tập thể đang được cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết.
  • Diễn ra trong các lĩnh vực, ngành nghề mà pháp luật cấm đình công theo Điều 209.
  • Không chấp hành quyết định hoãn hoặc ngừng đình công của cơ quan có thẩm quyền theo Điều 210.

Các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến quá trình đình công

Bên cạnh việc quy định cụ thể điều kiện đình công hợp pháp, pháp luật cũng nghiêm cấm nhiều hành vi có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường lao động hoặc lợi dụng đình công để trục lợi. Cụ thể, Điều 208 Bộ luật Lao động 2019 liệt kê một số hành vi bị cấm tuyệt đối, bao gồm:

  • Cản trở quyền đình công của người lao động, bao gồm việc ép buộc, lôi kéo, kích động hoặc ngăn cản người khác tham gia hay không tham gia đình công.
  • Sử dụng bạo lực, phá hoại máy móc, thiết bị, tài sản của doanh nghiệp trong hoặc sau thời gian đình công.
  • Gây rối trật tự, mất an toàn công cộng trong quá trình đình công.
  • Sa thải hoặc xử lý kỷ luật người lao động chỉ vì lý do tham gia đình công hoặc chuẩn bị đình công, bao gồm cả việc điều chuyển công việc một cách trái phép.
  • Trù dập, trả thù người lao động hoặc những người tổ chức, lãnh đạo đình công.
  • Lợi dụng đình công để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây tổn hại đến lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp hoặc người khác.
Nghiêm cấm hành vi gây ảnh môi trường lao động hoặc trục lợi
Nghiêm cấm hành vi gây ảnh môi trường lao động hoặc trục lợi

Quyền lợi người lao động khi đình công là gì?

Hiểu rõ đình công là gì giúp người lao động bảo vệ quyền lợi chính đáng dưới quy định pháp luật khi được xem xét là hợp pháp. Cụ thể, theo khoản 2 Điều 207 Bộ luật Lao động 2019, người lao động tham gia đình công sẽ không được trả lương và không hưởng các quyền lợi khác trong thời gian đình công, trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa hai bên. Nghĩa là trong suốt thời gian ngừng việc, người lao động sẽ không được chi trả tiền lương, phụ cấp hay các chế độ liên quan nếu không có sự thống nhất bằng văn bản.

Tuy nhiên, với những người không trực tiếp tham gia đình công nhưng phải ngừng việc do ảnh hưởng từ cuộc đình công, quyền lợi sẽ được đảm bảo theo khoản 2 Điều 99 Bộ luật Lao động. Theo đó, người sử dụng lao động có trách nhiệm trả lương ngừng việc theo mức đã thỏa thuận, nhưng mức lương này không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.

Hiện nay, căn cứ Nghị định 90/2019/NĐ-CP, mức lương tối thiểu vùng đang áp dụng như sau:

  • Vùng I: 4.420.000 đồng/tháng
  • Vùng II: 3.920.000 đồng/tháng
  • Vùng III: 3.430.000 đồng/tháng
  • Vùng IV: 3.070.000 đồng/tháng
Người lao động sẽ không được trả lương, phụ cấp khi đình công
Người lao động sẽ không được trả lương, phụ cấp khi đình công

Kết luận

Việc đình công là một trong những quyền cơ bản của người lao động, tuy nhiên để được pháp luật công nhận và bảo vệ, người lao động cần hiểu rõ đình công là gì. Ngược lại, đình công sai quy định có thể khiến người lao động gặp rủi ro pháp lý.

Nếu bạn hoặc doanh nghiệp đang gặp vướng mắc liên quan hoặc cần tư vấn pháp lý chuyên sâu, đừng ngần ngại liên hệ với Luật Đại Bàng. Chúng tôi là đơn vị tư vấn pháp luật chuyên nghiệp, sẵn sàng đồng hành cùng người lao động và doanh nghiệp trong mọi tình huống pháp lý. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, tận tâm của chúng tôi cam kết mang đến giải pháp phù hợp – đúng luật  – hiệu quả nhất cho từng trường hợp cụ thể.