Công Đoàn Là Gì? Kinh Phí, Đoàn Phí Công Đoàn Và Cách Tính

Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ công đoàn là gì, mức đóng, phí công đoàn hay cách tính phí theo quy định pháp luật. Hãy cùng Luật Đại Bàng tìm hiểu chi tiết dựa trên Luật Công đoàn 2012, Luật Công đoàn 2024.

Công đoàn là gì?

Công đoàn là tổ chức chính trị – xã hội đại diện cho người lao động, được thành lập nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, thúc đẩy mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ tại doanh nghiệp. Theo Điều 1, Luật Công đoàn 2012, công đoàn hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Công đoàn hoạt động nhằm mục tiêu:

• Bảo vệ quyền lợi người lao động: Hỗ trợ tư vấn pháp luật, giải quyết tranh chấp lao động, đảm bảo điều kiện làm việc an toàn.
• Tổ chức hoạt động: Thực hiện các chương trình đào tạo, phong trào thi đua, hoạt động văn hóa, thể thao cho người lao động.
• Tài chính công đoàn quản lý – sử dụng kinh phí công đoàn và đoàn phí công đoàn để phục vụ các hoạt động trên.

Như vậy, công đoàn cơ sở được thành lập tại các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức khi có ít nhất 5 đoàn viên hoặc 5 người lao động tự nguyện gia nhập, theo Quyết định 8086/QĐ-TLĐ ngày 10/10/2023.

Kinh phí công đoàn là gì?

Kinh phí công đoàn là khoản tiền bắt buộc mà các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp phải đóng để hỗ trợ hoạt động công đoàn, bất kể có công đoàn cơ sở hay không. Khoản này được quy định tại Điều 26, Luật Công đoàn 2012 và Nghị định 191/2013/NĐ-CP.

Đối tượng đóng

Tất cả các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp sử dụng lao động thuộc diện đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, bao gồm:

• Cơ quan nhà nước, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang.
• Tổ chức chính trị, chính trị – xã hội, xã hội – nghề nghiệp.
• Doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, hợp tác xã, tổ chức quốc tế tại Việt Nam có sử dụng lao động Việt Nam.

Mức đóng

• Theo Điều 5, Nghị định 191/2013/NĐ-CP, mức đóng là 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Quỹ tiền lương bao gồm tiền lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
• Từ 1/6/2025, các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước và lực lượng vũ trang được miễn đóng trên trực kinh phí công đoàn, theo Công văn 4133/TLĐ-ToC ngày 23/5/2025.

Phân phối kinh phí công đoàn

• 75% được giữ lại tại công đoàn cơ sở để phục vụ hoạt động như: Chăm lo đời sống người lao động, tổ chức phong trào thi đua,…
• 25% nộp lên công đoàn cấp trên để thực hiện các nhiệm vụ chung.

Cách đóng

• Hàng tháng: Cùng thời điểm đóng BHXH bắt buộc, doanh nghiệp nộp vào tài khoản của Liên đoàn Lao động quận/huyện nơi đặt trụ sở.
• Hàng quý: Doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có thể đóng theo quý sau khi đăng ký với công đoàn.

Hậu quả nếu không đóng: Phạt từ 12% đến 20% tổng số tiền phải đóng, tối đa không quá 75 triệu, theo Điều 24c, Nghị định 88/2015/NĐ-CP. Doanh nghiệp phải nộp đủ số tiền thiếu và lãi chậm nộp.

Đoàn phí công đoàn là gì?

Đoàn phí công đoàn là khoản tiền do đoàn viên công đoàn đóng để duy trì hoạt động của tổ đoàn. Đây là khoản đóng góp tự nguyện, chỉ áp dụng cho những người lao động tham gia công đoàn.

Đối tượng đóng đoàn phí công đoàn chính là đoàn viên công đoàn đang sinh hoạt tại các công đoàn cơ sở, hoặc nghiệp đoàn. Người lao động không tham gia công đoàn không phải đóng đoàn phí.

Mức đóng đoàn phí công đoàn

Theo Quyết định 61/QĐ-TLĐ ngày 29/7/2025, từ 1/7/2025, mức đóng đoàn phí được điều chỉnh giảm, chia thành 3 nhóm như sau:

• Nhóm 1: Đoàn viên tại công đoàn cơ sở thuộc đơn vị sự nghiệp không hưởng lương từ ngân sách: 0,5% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
• Nhóm 2: Đoàn viên tại doanh nghiệp nhà nước hoặc công ty cổ phần có vốn nhà nước  chi phối: 0,5% tiền lương thực lĩnh, tối đa không quá 10% mức lương cơ sở (hiện tại là 1.800.000 VNĐ).
• Nhóm 3: Đoàn viên tại doanh nghiệp ngoài nhà nước, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập, tổ chức quốc tế: 0,5% tiền lương thực lĩnh, tối đa không quá 10% mức lương cơ sở.

Trường hợp miễn đóng đoàn phí

• Đoàn viên hưởng trợ cấp Bảo hiểm xã hội tính từ 1 tháng trở lên.
• Đoàn viên không có việc, thu nhập hoặc nghỉ việc riêng từ 1 tháng trở lên không hưởng lương.

Ngoài ra, đoàn phí sẽ được phân phối như sau:

• 70% được giữ lại tại công đoàn cơ sở.
• 30% nộp lên công đoàn cấp trên.

Cách tính phí công đoàn được áp dụng hiện nay

Việc tính toán kinh phí công đoàn và đoàn phí công đoàn đúng quy định hiện hành không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn chi tiết cách tính theo Luật Công đoàn 2012, Nghị định 191/2013/NĐ-CP:

Cách tính kinh phí công đoàn

• Công thức: Kinh phí công đoàn = 2% x Tổng quỹ lương đóng BHXH.
• Ví dụ: Doanh nghiệp có 10 nhân viên, tổng quỹ lương đóng BHXH là 100 triệu đồng/tháng. Kinh phí công đoàn phải nộp là: 2% x 100.000.000 = 2.000.000 VNĐ/tháng.
• Doanh nghiệp phải nộp toàn bộ 2.000.000 VNĐ, sau đó công đoàn cơ sở sẽ được hoàn lại 75% (1.500.000 VNĐ) nếu có tổ chức công đoàn.

Cách tính phí công đoàn

• Công thức: Đoàn phí = 0,5% x Tiền lương thực lĩnh (tối đa 10% mức lương cơ sở).
• Ví dụ: Một đoàn viên có lương thực lĩnh 10 triệu đồng/tháng. Đoàn phí là 0,5% x 10.000.000 = 50.000 VNĐ/tháng. Nếu lương cao, đoàn phí tối đa là 10% x 1.800.000 = 180.000 VNĐ/tháng.

Lưu ý: Doanh nghiệp phải lưu trữ chứng từ như bảng lương, biên lai nộp tiền, báo cáo tài chính,… để đảm bảo minh bạch.

Hiểu rõ các thông tin về công đoàn và các mức phí, là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp và người lao động tuân thủ pháp luật, đồng thời tối ưu hóa quyền lợi. Để được hỗ trợ chuyên sâu, hãy liên hệ Luật Đại Bàng qua hotline: 0979.923.759 hoặc truy cập website: luatdaibang.net để đảm bảo mọi vấn đề được giải quyết chính xác và nhanh chóng!