Công Chức Là Gì? Khái Niệm Và Vai Trò Trong Bộ Máy Nhà Nước

Công chức là gì và tại sao họ lại được xem là trụ cột quan trọng của bộ máy nhà nước? Vai trò của công chức trong việc xây dựng, vận hành và phát triển hệ thống hành chính có ý nghĩa như thế nào đối với sự ổn định và phát triển xã hội? Nếu bạn đang có những thắc mắc này, hãy cùng Luật Đại Bàng cập nhật những thông tin mới nhất và đầy đủ nhất về vấn đề này.

Công chức là gì? 

Theo khoản 2, Điều 4 Luật Cán bộ, công chức năm 2008, sửa đổi bởi khoản 1, Điều 1 của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019, công chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng, bổ nhiệm vào các ngạch, chức vụ, chức danh thuộc biên chế và nhận lương từ ngân sách Nhà nước.

Công chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng, bổ nhiệm vào các ngạch, chức vụ tương ứng với vị trí làm việc tại các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và tổ chức chính trị – xã hội ở các cấp trung ương, tỉnh, huyện. Ngoài ra, công chức còn công tác tại các đơn vị thuộc Quân đội nhân dân (trừ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và công nhân quốc phòng) và Công an nhân dân (ngoại trừ sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp cùng công nhân công an). Những người này thuộc biên chế và nhận lương từ ngân sách nhà nước.

Công chức thuộc biên chế và nhận lương từ ngân sách Nhà nước
Công chức thuộc biên chế và nhận lương từ ngân sách Nhà nước

Công chức tư pháp hộ tịch là gì?

Công chức tư pháp hộ tịch là người trực tiếp làm công tác pháp lý và đăng ký hộ tịch tại Ủy ban nhân dân cấp xã, cấp huyện. Họ có nhiệm vụ:

  • Giải quyết các vấn đề liên quan đến đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn, ly hôn;
  • Tham mưu xử lý các văn bản pháp luật;
  • Tham gia triển khai hoạt động tuyên truyền pháp luật tại cơ sở.

Vị trí này đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản của công dân ngay từ thời điểm khai sinh cho đến các thay đổi nhân thân quan trọng.

Công chức tư pháp hộ tịch bảo đảm quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản
Công chức tư pháp hộ tịch bảo đảm quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản

Các dấu hiệu phân biệt công chức và viên chức

Các dấu hiệu phân biệt công chức và viên chức
Các dấu hiệu phân biệt công chức và viên chức

Sau khi đã hiểu rõ khái niệm công chức là gì, cần phân biệt cụ thể giữa công chức và viên chức. Mặc dù cùng giữ vai trò trong bộ máy tổ chức nhà nước, nhưng hai đối tượng này có nhiều điểm khác biệt. Bảng sau đây tổng hợp những điểm khác biệt cơ bản giữa hai đối tượng này theo quy định của pháp luật hiện hành:

Tiêu chí Công chức Viên chức
Tiêu chí Công chức Viên chức
Nơi công tác Làm việc tại các cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội từ trung ương đến cấp tỉnh, huyện.

Bao gồm các đơn vị thuộc Quân đội (trừ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng) và Công an nhân dân (trừ sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp).

 Tham gia công tác trong các tổ chức sự nghiệp do Nhà nước quản lý.
Nguồn gốc Được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các ngạch, chức vụ theo biên chế. Tuyển dụng theo vị trí việc làm và ký hợp đồng lao động.
Thời gian tập sự 12 tháng với công chức loại C; 6 tháng với công chức loại D. Từ 3 đến 12 tháng, căn cứ theo hợp đồng lao động.
Hình thức làm việc Hoạt động nghề nghiệp không dựa trên hợp đồng làm việc. Công tác với cơ sở là hợp đồng lao động chính thức.
Chế độ lương Hưởng tiền lương do ngân sách Nhà nước chi trả. Chi trả lương từ ngân sách của đơn vị sự nghiệp công lập.
Bảo hiểm Không tham gia vào chương trình bảo hiểm thất nghiệp. Người lao động phải đóng bảo hiểm thất nghiệp
Kỷ luật Áp dụng các hình thức như khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Bao gồm khiển trách, cảnh cáo, cách chức, buộc thôi việc, có thể bị hạn chế hoạt động nghề nghiệp.
Cơ sở pháp lý Luật Cán bộ, công chức 2008 và các sửa đổi năm 2019; Nghị định 06/2010/NĐ-CP. Luật Viên chức 2010 và các sửa đổi năm 2019

Yêu cầu khi đăng ký dự tuyển công chức là gì?

Theo Điều 36 Luật Cán bộ, công chức năm 2008, được sửa đổi bổ sung năm 2019, mọi công dân Việt Nam đều có quyền đăng ký dự tuyển công chức nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:

  • Có quốc tịch Việt Nam;
  • Đạt đủ 18 tuổi trở lên;
  • Có đơn xin dự tuyển kèm theo thông tin lý lịch rõ ràng, không che giấu;
  • Sở hữu văn bằng, chứng chỉ phù hợp với yêu cầu vị trí cần tuyển;
  • Có lập trường chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng;
  • Có sức khỏe đủ điều kiện thực hiện nhiệm vụ;
  • Đáp ứng các yêu cầu bổ sung theo từng vị trí tuyển dụng cụ thể.

Ngược lại, những trường hợp sau sẽ không được phép tham gia dự tuyển công chức:

  • Không cư trú tại Việt Nam;
  • Bị tuyên bố mất hoặc hạn chế khả năng thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự
  • Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đang trong thời gian chấp hành án phạt, chưa được xóa án tích;
  • Đang bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính như cai nghiện bắt buộc, giáo dục bắt buộc theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Đăng ký dự tuyển công chức phải là công dân có quốc tịch Việt Nam
Đăng ký dự tuyển công chức phải là công dân có quốc tịch Việt Nam

Chuyển đổi từ viên chức sang công chức cần gì?

Căn cứ Điểm a, Điểm b, Khoản 1, Điều 58 Luật cán bộ công chức mới nhất, việc chuyển đổi giữa viên chức và công chức được quy định cụ thể như sau:

  • Viên chức phải có ít nhất 60 tháng làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập, không tính thời gian tập sự. Đồng thời, viên chức phải có trình độ đào tạo và kinh nghiệm công tác đáp ứng yêu cầu của vị trí tuyển dụng. Khi cơ quan quản lý công chức có nhu cầu tuyển dụng, viên chức sẽ được xét chuyển sang công chức mà không phải trải qua thi tuyển, theo quy định pháp luật.
  • Viên chức khi được tiếp nhận hoặc bổ nhiệm vào vị trí việc làm theo quy định thuộc công chức trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước và tổ chức chính trị – xã hội phải thực hiện quy trình xét chuyển thành công chức không qua thi tuyển. Quyết định tiếp nhận, bổ nhiệm trong trường hợp này được xem như quyết định tuyển dụng.
  • Trường hợp viên chức được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập và thuộc đối tượng công chức, họ phải đáp ứng tiêu chuẩn của ngạch công chức tương ứng. Đồng thời, viên chức vẫn giữ nguyên chức danh nghề nghiệp và được hưởng chế độ tiền lương cùng các quyền lợi như khi làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập.
  • Ngược lại, cán bộ, công chức đủ tiêu chuẩn có thể được điều động làm viên chức tại đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định pháp luật về viên chức.
Chuyển đổi từ viên chức sang công chức
Chuyển đổi từ viên chức sang công chức

Kết luận

Bạn đang có ý định hoặc đang tìm hiểu khái niệm công chức là gì, cũng như các quy định mới nhất của luật cán bộ công chức? Mong rằng những thông tin được chia sẻ từ Luật Đại Bàng sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và đầy đủ hơn về vấn đề này. Trong quá trình tiếp cận các vấn đề pháp lý, không ít cá nhân và tổ chức gặp phải những khó khăn, đặc biệt là khi liên quan đến thủ tục tuyển dụng công chức hay chuyển đổi từ viên chức sang công chức. Thấu hiểu điều đó, Luật Đại Bàng sẵn sàng mang đến những dịch vụ pháp lý, tư vấn pháp luật chuyên sâu, chính xác và linh hoạt. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, Luật Đại Bàng cam kết giúp tháo gỡ vướng mắc và đảm bảo quyền lợi.