Tội Vu Khống Bôi Nhọ Danh Dự: Cấu Thành & Hình Phạt

Danh dự và uy tín mỗi cá nhân luôn được coi trọng và bảo vệ bởi pháp luật. Tuy nhiên, không ít trường hợp hành vi bịa đặt hoặc phát tán thông tin sai sự thật gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của người khác. Vậy tội vu khống bôi nhọ danh dự sẽ bị xử lý như thế nào theo quy định pháp luật Việt Nam? Bài viết dưới đây, Luật Đại Bàng sẽ phân tích chi tiết cấu thành tội vu khống, mức xử phạt  cũng như những lưu ý pháp lý để bạn đọc có cái nhìn đầy đủ và đúng đắn.

Khái niệm về tội vu khống bôi nhọ danh dự

Vu khống là hành vi cố ý bịa đặt thông tin sai sự thật hoặc loan truyền những điều biết rõ là không đúng sự thật. Mục đích của hành vi này là nhằm gây ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm hoặc làm thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. Hành vi vu khống được đánh giá là nguy hiểm cho xã hội, vì nó làm suy giảm lòng tin của cộng đồng và xâm phạm nghiêm trọng đến quyền cá nhân.

Bôi nhọ danh dự là hành vi sử dụng lời nói, cử chỉ, hình ảnh hoặc các hình thức khác để xúc phạm hoặc hạ thấp giá trị, nhân cách của người khác. Hành vi này có thể gây ra tổn thương tinh thần nghiêm trọng và ảnh hưởng đến uy tín của người bị hại trong xã hội. Nó có thể được thực hiện một cách trực tiếp trong đời sống thực tế, hoặc gián tiếp thông qua mạng xã hội và các nền tảng truyền thông.

Tội vu khống bôi nhọ danh dự gây ảnh hưởng đến danh dự
Tội vu khống bôi nhọ danh dự gây ảnh hưởng đến danh dự

Cấu thành tội vu khống bôi nhọ danh dự

Để một hành vi bị xem là tội vu khống theo quy định pháp luật hình sự, cần thỏa mãn đầy đủ các yếu tố cấu thành tội phạm.

Chủ thể

Chủ thể thực hiện hành vi vu khống là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Khách thể

Tội vu khống xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân, là quyền nhân thân bất khả xâm phạm được pháp luật bảo vệ. Đây là những giá trị tinh thần cốt lõi của mỗi con người, được khẳng định trong Hiến pháp và các bộ luật chuyên ngành.

Mặt khách quan

Hành vi vi phạm pháp luật bao gồm:

  • Cố tình tạo dựng hoặc lan truyền thông tin không đúng sự thật
  • Loan truyền thông tin không đúng sự thật, dù biết rõ là sai
  • Cung cấp tài liệu giả mạo, thông tin không đúng để người khác tin là thật và sử dụng nhằm gây hại

Những hành vi này có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín, danh dự và nhân phẩm của người bị hại. Ngoài ra, chúng còn có thể gây ra hiểu lầm trong cộng đồng, dẫn đến những hậu quả tiêu cực trong đời sống cá nhân, xã hội, hoặc công việc của người bị vu khống.

Mặt khách quan hành vi gây ra hiểu lầm trong cộng đồng
Mặt khách quan hành vi gây ra hiểu lầm trong cộng đồng

Mặt chủ quan

Tội vu khống là hành vi mang tính cố ý rõ ràng. Người phạm tội đã biết rõ thông tin là sai sự thật nhưng vẫn cố tình thực hiện hành vi với mục đích xúc phạm, bôi nhọ hoặc gây thiệt hại cho người khác. Hành vi này thể hiện sự cố tình và chủ ý, không phải do vô ý hay nhầm lẫn.

Phân biệt vu khống và bôi nhọ danh dự

Mọi người cần phân biệt vu khống và bôi nhọ danh dự rõ
Mọi người cần phân biệt vu khống và bôi nhọ danh dự rõ

Hai khái niệm vu khống và xúc phạm danh dự thường đi với nhau và dễ bị nhầm lẫn, tuy nhiên chúng lại mang bản chất pháp lý hoàn toàn khác nhau. Dưới đây là những điểm phân biệt rõ ràng giúp bạn nhận diện đúng và có hướng xử lý phù hợp.

Tiêu chí

Tội vu khống

Hành vi bôi nhọ danh dự (Tội làm nhục người khác)
Khái niệm Là hành vi bịa đặt, loan truyền thông tin sai sự thật nhằm hạ thấp uy tín, danh dự, nhân phẩm của người khác. Là hành vi sử dụng lời nói, cử chỉ, hành động mang tính xúc phạm trực tiếp, gây tổn thương đến danh dự, nhân phẩm người khác mà không cần bịa đặt.
Bản chất hành vi Hành vi mang tính dựng chuyện, bịa đặt thông tin không có thật. Hành vi mang tính công kích, xúc phạm thẳng thắn, dù thông tin đó có thể là thật.
Mục đích chính Nhằm làm người khác mất uy tín bằng việc tạo ra sự hiểu lầm trong xã hội. Nhằm làm nhục, hạ thấp nhân phẩm bằng cách xúc phạm trực tiếp.
Hậu quả Gây hiểu nhầm cho người xung quanh, ảnh hưởng nặng nề đến danh dự và quyền lợi hợp pháp của người bị hại. Gây tổn thương tinh thần, làm mất danh dự của cá nhân bị xúc phạm.
Quy định pháp luật Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi vu khống.  Theo quy định tại Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi làm nhục người khác.

Các khung hình phạt xử lý tội vu khống bôi nhọ danh dự

Căn cứ theo Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, hành vi vu khống có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đáp ứng các yếu tố sau:

Khung hình phạt cơ bản

Theo quy định, mức phạt có thể dao động từ phạt tiền (10-50 triệu đồng), đến cải tạo không giam giữ tối đa 2 năm, hoặc tù giam từ 3 tháng đến 12 tháng.

Khung phạt từ 1 đến 3 năm

Các hành vi áp dụng mức hình phạt này có các yếu tố sau:

  • Có tổ chức, có đồng phạm;
  • Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
  • Vu khống nhiều người cùng lúc;
  • Đối tượng bị vu khống là người có quan hệ đặc biệt như cha mẹ, thầy cô, người nuôi dưỡng;
  • Sử dụng mạng xã hội, mạng viễn thông, thiết bị điện tử để thực hiện hành vi;
  • Hành vi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần nạn nhân (tổn thương 31–60%);
  • Vu cáo người khác phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng.
Khung phạt từ 1 đến 3 năm cho hành vi vu khống, bôi nhọ
Khung phạt từ 1 đến 3 năm cho hành vi vu khống, bôi nhọ

Khung hình từ 3 đến 7 năm tù

Theo quy định tại Bộ luật Hình sự Việt Nam, hình phạt kịch khung cho hành vi này được áp dụng trong trường hợp nghiêm trọng.

  • Có động cơ đê hèn;
  • Khiến nạn nhân rối loạn tâm thần với mức tổn thương từ 61% trở lên;
  • Hậu quả dẫn đến hành vi cực đoan như tự tử.

Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị xử phạt bổ sung như: Phạt tiền từ 10 triệu đến 50 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc cấm đảm nhiệm chức vụ trong thời hạn từ 1 đến 5 năm.

Nếu bạn hoặc người thân đang trở thành nạn nhân của tội vu khống bôi nhọ danh dự, bạn hoàn toàn có quyền gửi đơn yêu cầu đến cơ quan có thẩm quyền để được bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Trong trường hợp cần tư vấn luật Hình sự chi tiết, Luật Đại Bàng luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn với dịch vụ uy tín, tận tâm và bảo mật tuyệt đối. Hãy liên hệ ngay với Luật Đại Bàng để được hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.