Điều 95 Luật Hôn Nhân & Gia Đình: Mang Thai Hộ Vì Nhân Đạo

Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là một quy định nhân văn, cho phép những cặp vợ chồng không thể sinh con vẫn có cơ hội thực hiện thiên chức làm cha mẹ. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi của các bên và tránh việc thương mại hóa hoạt động này, pháp luật đặt ra những điều kiện chặt chẽ. Điều 95 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014 cùng các nghị định hướng dẫn liên quan đã quy định cụ thể về đối tượng được nhờ mang thai hộ, điều kiện đối với người mang thai hộ và thủ tục pháp lý đi kèm. Bài viết dưới đây của Luật Đại Bàng sẽ phân tích toàn diện để bạn đọc nắm rõ.

Nội dung Điều 95 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014

Điều 95 quy định về điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, bao gồm:

  1. Việc mang thai hộ phải dựa trên sự tự nguyện và có văn bản thỏa thuận.
  2. Vợ chồng có quyền nhờ người mang thai hộ khi:
    • Có xác nhận y tế rằng người vợ không thể mang thai và sinh con dù đã áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
    • Hai vợ chồng chưa có con chung.
    • Đã được tư vấn y tế, pháp lý, tâm lý.
  3. Người được nhờ mang thai hộ phải:
    • Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng.
    • Đã từng sinh con và chỉ mang thai hộ một lần.
    • Đủ điều kiện sức khỏe và có xác nhận y tế.
    • Nếu đã có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của chồng.
    • Được tư vấn đầy đủ về y tế, pháp lý, tâm lý.
  4. Việc mang thai hộ phải tuân thủ quy định pháp luật về kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
  5. Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính minh bạch và hợp pháp.
Điều 95 quy định về điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Điều 95 quy định về điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

Các nghị định hướng dẫn chi tiết Điều 95

Để cụ thể hóa Điều 95, Chính phủ đã ban hành nghị định về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, trong đó có quy định rõ về điều kiện mang thai hộ. Một số nội dung đáng chú ý:

Điều kiện đối với cơ sở y tế được phép thực hiện mang thai hộ

  • Phải có ít nhất 02 năm kinh nghiệm thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.
  • Mỗi năm thực hiện tối thiểu 500 chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm trong 2 năm gần nhất.
  • Có đội ngũ tư vấn gồm: bác sĩ phụ sản, chuyên gia tâm lý, cử nhân luật hoặc bác sĩ có chứng chỉ về tâm lý.

Hồ sơ, thủ tục cho cơ sở y tế xin phép thực hiện

  • Cơ sở y tế nộp hồ sơ điều chỉnh giấy phép hoạt động, kèm tài liệu chứng minh đáp ứng điều kiện.
  • Thẩm quyền cho phép thuộc Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng hoặc Bộ trưởng Bộ Công an đối với các cơ sở thuộc quản lý.

Hồ sơ, thủ tục đề nghị mang thai hộ của cặp vợ chồng

Vợ chồng vô sinh cần chuẩn bị:

  • Đơn đề nghị mang thai hộ (theo mẫu).
  • Giấy tờ chứng minh quan hệ thân thích cùng hàng giữa người mang thai hộ và bên nhờ.
  • Giấy tờ chứng minh người mang thai hộ đã từng sinh con.
  • Văn bản thỏa thuận mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
Cần có đơn đề nghị mang thai hộ (theo mẫu) phù hợp
Cần có đơn đề nghị mang thai hộ (theo mẫu) phù hợp

Cơ sở y tế sẽ tiến hành khám sức khỏe, xác nhận điều kiện của cả hai bên và tổ chức tư vấn pháp lý, y tế, tâm lý trước khi thực hiện.

Ví dụ thực tế

Vụ “đường dây thực hiện hơn 100 ca mang thai hộ” ở Ninh Bình (2025)

Theo điều tra của Công an tỉnh Ninh Bình phối hợp với Cục cảnh sát hình sự Bộ Công an, đã phát hiện một đường dây mang thai hộ vì mục đích thương mại quy mô lớn. 

  • Đường dây này do một người quốc tịch Trung Quốc cầm đầu, sử dụng nhiều đối tượng ở trong nước để tuyển phụ nữ mang thai hộ
  • Mức thù lao trả cho người mang thai hộ khoảng 300 triệu đồng/người cho mỗi lần thực hiện.
  • Hầu hết các vụ mang thai hộ này đều thực hiện cấy phôi ở nước ngoài hoặc qua biên giới (ví dụ: Campuchia) rồi dưỡng thai, sinh con tại Việt Nam.
  • Khi bị phát hiện, cơ quan chức năng đã giải cứu được 11 trẻ sơ sinh trong đường dây. 

Vụ Bắc Giang xét xử “Tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại”

Tại thành phố Bắc Giang, có vụ án đầu tiên Tòa án nhân dân thành phố xét xử hành vi tổ chức mang thai hộ với mục đích thương mại.

  • Các bị cáo liên quan gồm những người tìm người mang thai hộ, cấy phôi ở Campuchia, sau đó về Việt Nam dưỡng thai.

  • Bị cáo nhận lợi nhuận bất chính từ việc này, bị Tòa án xử phạt tù (ví dụ người bị xử 2 năm 3 tháng tù, người khác 2 năm tù), và phạt bổ sung bằng tiền.

Những vấn đề pháp lý thường gặp

Nếu vi phạm điều kiện, hợp đồng mang thai hộ có hiệu lực không?

Trường hợp mang thai hộ không đúng quy định (ví dụ: không phải người thân thích, thực hiện vì thương mại), thỏa thuận có thể bị tuyên vô hiệu, đồng thời các bên liên quan có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự.

Hiện nay có nhiều trường hợp mang thai hộ không đúng quy định
Hiện nay có nhiều trường hợp mang thai hộ không đúng quy định

Con sinh ra từ mang thai hộ có hợp pháp không?

Trẻ sinh ra từ mang thai hộ hợp pháp vẫn được pháp luật công nhận là con chung của cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ, với đầy đủ quyền và nghĩa vụ theo quy định.

Nếu người mang thai hộ đổi ý thì sao?

Văn bản thỏa thuận mang thai hộ có giá trị pháp lý ràng buộc. Nếu người mang thai hộ từ chối giao con sau khi sinh, Tòa án sẽ căn cứ pháp luật để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ.

Điều 95 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014 cùng với các nghị định hướng dẫn đã thiết lập khuôn khổ pháp lý chặt chẽ cho việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Đây là chính sách nhân văn nhưng đi kèm nhiều điều kiện nhằm đảm bảo không bị lợi dụng cho mục đích thương mại.

Nếu bạn đang có nhu cầu tìm hiểu hoặc thực hiện thủ tục mang thai hộ, việc tham khảo ý kiến của luật sư là rất cần thiết để tránh rủi ro pháp lý. Luật Đại Bàng với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực hôn nhân – gia đình, thủ tục ly hôn sẵn sàng đồng hành và tư vấn chi tiết cho bạn.