Con Ngoài Giá Thú Nghĩa Là Gì? Quyền Lợi Theo Quy Định

Trong các vụ việc liên quan đến hôn nhân và gia đình, khái niệm con ngoài giá thú thường được nhắc đến khi cha mẹ có quan hệ tình cảm, sinh con nhưng chưa đăng ký kết hôn hợp pháp. Không ít người hiểu nhầm rằng con ngoài giá thú sẽ chịu nhiều thiệt thòi, bị phân biệt đối xử hoặc không có quyền lợi như con trong giá thú. Vậy thực chất con ngoài giá thú nghĩa là gì, có quyền lợi ra sao theo pháp luật Việt Nam? Bài viết dưới đây của Luật Đại Bàng sẽ phân tích chi tiết để bạn đọc có cái nhìn chính xác.

Giá thú là gì?

Theo Luật Hôn nhân và gia đình 2014, một cuộc hôn nhân được coi là hợp pháp (hay còn gọi là “giá thú”) khi:

  • Nam, nữ đủ điều kiện kết hôn (nam từ đủ 20 tuổi, nữ từ đủ 18 tuổi, tự nguyện, không bị mất năng lực hành vi dân sự, không trong quan hệ hôn nhân với người khác).
  • Việc kết hôn được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền (thường là Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của một trong hai bên).

Như vậy, giá thú là thuật ngữ chỉ hôn nhân hợp pháp, được pháp luật công nhận và bảo hộ.

Con trong giá thú và con ngoài giá thú khác nhau gì?
Con trong giá thú và con ngoài giá thú khác nhau gì?

Con trong giá thú và con ngoài giá thú là gì?

  • Con trong giá thú: Là con được sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hợp pháp, tức cha mẹ đã đăng ký kết hôn.
  • Con ngoài giá thú: Là con sinh ra khi cha mẹ chưa đăng ký kết hôn, hoặc sinh ra từ quan hệ nam nữ mà một hoặc cả hai bên không có hôn nhân hợp pháp.

Ví dụ:

  • Anh A và chị B yêu nhau, chưa đăng ký kết hôn nhưng sinh con → con này được coi là con ngoài giá thú.
  • Anh C và chị D đã kết hôn hợp pháp, trong thời kỳ hôn nhân sinh con → con này là con trong giá thú.

Điểm đáng chú ý là: dù trong hay ngoài giá thú, về mặt quan hệ huyết thống, đều là con chung của cha mẹ và cần được pháp luật bảo vệ.

Con ngoài giá thú đều cần được pháp luật bảo vệ
Con ngoài giá thú đều cần được pháp luật bảo vệ

So sánh con trong giá thú và ngoài giá thú

Nhiều người cho rằng con ngoài giá thú sẽ chịu thiệt thòi hơn con trong giá thú. Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Hôn nhân và gia đình 2014 khẳng định: mọi đứa trẻ đều bình đẳng, không phân biệt trong hay ngoài giá thú.

Tiêu chí Con trong giá thú Con ngoài giá thú
Cơ sở sinh ra Trong thời kỳ hôn nhân hợp pháp Ngoài hôn nhân hợp pháp
Xác định cha mẹ Được mặc nhiên công nhận cha mẹ hợp pháp Phải làm thủ tục nhận cha, mẹ, con nếu chưa đăng ký
Quyền lợi Được pháp luật bảo vệ đầy đủ Có quyền lợi ngang bằng, không bị phân biệt
Thừa kế Được hưởng thừa kế theo pháp luật/tự nguyện Được hưởng thừa kế như con trong giá thú sau khi xác định quan hệ huyết thống

Như vậy, sự khác biệt chỉ nằm ở thủ tục pháp lý xác định cha mẹ. Khi đã được xác nhận, quyền và lợi ích của con ngoài giá thú hoàn toàn ngang bằng với con trong giá thú.

Quyền lợi của con ngoài giá thú theo pháp luật

Pháp luật Việt Nam luôn bảo đảm nguyên tắc bình đẳng giữa các con, không phân biệt đối xử. Một số quyền lợi quan trọng của con ngoài giá thú gồm:

1. Quyền được nhận cha, mẹ

Theo Điều 91 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, con có quyền nhận cha, mẹ của mình, kể cả trong trường hợp cha mẹ chưa đăng ký kết hôn. Ngược lại, cha mẹ cũng có quyền nhận con. Việc nhận con có thể được thực hiện tại UBND cấp xã hoặc qua Tòa án nếu có tranh chấp.

2. Quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng

Điều 69 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cha mẹ, dù có kết hôn hay không, đều có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Điều này có nghĩa, con ngoài giá thú cũng phải được chu cấp, chăm lo đầy đủ từ cha mẹ.

3. Quyền được cấp dưỡng

Nếu cha mẹ ly thân hoặc không sống cùng nhau, con ngoài giá thú vẫn được yêu cầu cấp dưỡng như con trong giá thú. Mức cấp dưỡng dựa trên nhu cầu thiết yếu của con và khả năng thực tế của người phải cấp dưỡng.

4. Quyền thừa kế tài sản

Theo Bộ luật Dân sự 2015, con ngoài giá thú có quyền thừa kế tài sản của cha, mẹ như con trong giá thú, không có sự phân biệt. Điều kiện là cần chứng minh hoặc được công nhận mối quan hệ huyết thống.

5. Quyền nhân thân khác

Con ngoài giá thú có quyền được khai sinh, mang họ cha hoặc mẹ, được học tập, được pháp luật bảo hộ nhân phẩm, danh dự, không bị kỳ thị, phân biệt.

Thực tiễn giải quyết tranh chấp liên quan đến con ngoài giá thú

Trong thực tế, nhiều vụ tranh chấp xoay quanh vấn đề:

  • Xác định cha cho con ngoài giá thú: thường thông qua giám định ADN.
  • Tranh chấp cấp dưỡng, nuôi con: cha mẹ không sống chung nhưng phải thỏa thuận hoặc nhờ Tòa án phân xử.
  • Quyền thừa kế: con ngoài giá thú cần chứng minh quan hệ huyết thống để được hưởng di sản.
Cần xác nhận mối quan hệ cha – mẹ – con theo pháp luật
Cần xác nhận mối quan hệ cha – mẹ – con theo pháp luật

“Con ngoài giá thú” là thuật ngữ chỉ những đứa trẻ sinh ra khi cha mẹ chưa có hôn nhân hợp pháp. Tuy nhiên, theo pháp luật hiện hành, con ngoài giá thú có đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ như con trong giá thú, không bị phân biệt về thừa kế, cấp dưỡng, chăm sóc, nuôi dưỡng hay các quyền nhân thân khác.

Do đó, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, trẻ em – bao gồm cả con ngoài giá thú – đều cần được pháp luật và xã hội bảo vệ, được yêu thương và đối xử công bằng. Nếu bạn gặp vướng mắc trong việc xác định cha mẹ cho con, giải quyết tranh chấp nuôi con, thủ tục ly hôn hoặc thừa kế, hãy liên hệ với Luật Đại Bàng để được tư vấn chi tiết.