Nghị Quyết 03 2012 – Cập Nhật Các Quy Định Quan Trọng 

Nghị quyết 03 2012 đã thể hiện rõ tầm nhìn dài hạn trong việc xây dựng một nền kinh tế thị trường hiện đại, đồng thời vẫn giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa.

Điều cơ bản về nghị quyết 03/2012

Cơ quan ban hành:	Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tại Việt Nam
Số hiệu:	03/2012/NQ-HĐTP
Loại văn bản:	Nghị quyết
Ngày ban hành:	03/12/2012
Áp dụng:	Đã biết
Lĩnh vực:	Dân sự

Nghị quyết 03 2012 hướng dẫn thi hành một số quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự 2004 (sửa đổi, bổ sung 2011). Không chỉ hỗ trợ các thẩm phán, thư ký tòa án mà còn là công cụ hữu ích cho các bên liên quan trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Mục đích là bảo đảm việc áp dụng pháp luật được thống nhất trong xét xử các vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, hôn nhân và gia đình.

Những quy định quan trọng được nêu trong Nghị quyết 03 2012

Với mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, nghị quyết còn đề cập đến việc tăng cường trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp và người dân. Dưới đây là những quy định quan trọng để bạn nắm rõ khi tìm hiểu về văn bản này:

Tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu và tranh chấp tài sản thi hành án

Theo quy định tại khoản 9 Điều 25 và khoản 6 Điều 26 của Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS), nếu có tranh chấp liên quan đến văn bản công chứng, các bên như người yêu cầu công chứng, người làm chứng, hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu. Trường hợp tất cả các bên cùng cho rằng việc công chứng vi phạm pháp luật và đồng thuận yêu cầu vô hiệu hóa, Tòa án sẽ xem xét theo khoản 6 Điều 26.

Về tài sản bị cưỡng chế để thi hành án nhưng phát sinh tranh chấp quyền sở hữu, đương sự hoặc người có liên quan có quyền khởi kiện để xác định phần sở hữu hoặc phân chia tài sản chung.

Ví dụ, khi tài sản bị cưỡng chế là quyền sử dụng đất nhưng có người khác khẳng định đó là tài sản chung hoặc riêng thì người dân có thể yêu cầu Tòa án giải quyết dựa trên khoản 10 Điều 25 BLTTDS. Nếu cần xác định quyền sở hữu hoặc phân chia tài sản để đảm bảo thi hành án, Tòa án sẽ áp dụng khoản 7 Điều 26.

Quy định về cá nhân, tổ chức kinh doanh và hoạt động thương mại

Cá nhân hoặc tổ chức được coi là có đăng ký kinh doanh nếu đã được cấp giấy chứng nhận theo quy định pháp luật, bao gồm hộ kinh doanh, doanh nghiệp, hợp tác xã, hoặc các hình thức khác. Mục đích lợi nhuận trong hoạt động kinh doanh không phụ thuộc vào việc có thực tế thu được lợi nhuận hay không.

– Các hoạt động kinh doanh không chỉ giới hạn ở lĩnh vực đăng ký mà còn bao gồm các hoạt động hỗ trợ, như mua nguyên vật liệu, đầu tư thiết bị, hoặc cung cấp dịch vụ nội bộ.

– Trong tranh chấp kinh doanh, thương mại, không nhất thiết các bên phải có đăng ký kinh doanh, nhưng phải có mục đích lợi nhuận. Nếu chỉ một bên có mục đích này, tranh chấp sẽ thuộc loại dân sự.

– Các tranh chấp liên quan đến công ty, như vốn góp, cổ phiếu, hoặc nghĩa vụ tài chính giữa công ty và thành viên, hoặc giữa các thành viên với nhau, được giải quyết theo khoản 3 Điều 29 BLTTDS. 

– Nếu tranh chấp không liên quan đến thành lập, hoạt động, hoặc giải thể công ty mà chỉ liên quan đến lao động hoặc dân sự (ví dụ: bảo hiểm xã hội, hợp đồng lao động), chúng sẽ không thuộc phạm vi điều chỉnh của quy định về kinh doanh, thương mại.

Quy định về đương sự ở nước ngoài và tài sản liên quan

Đương sự ở nước ngoài bao gồm người nước ngoài hoặc người Việt Nam cư trú, làm việc, học tập tại nước ngoài, có mặt hoặc không có mặt tại Việt Nam khi Tòa án thụ lý vụ việc. Những cơ quan, tổ chức không có trụ sở hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam cũng thuộc nhóm này.

– Tranh chấp hôn nhân gia đình (như ly hôn, nhận con nuôi) giữa công dân Việt Nam ở khu vực biên giới với công dân nước láng giềng được giải quyết bởi Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cư trú của công dân Việt Nam.

– Tài sản ở nước ngoài là tài sản nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam tại thời điểm thụ lý vụ việc.

– Nếu cần thực hiện hoạt động tố tụng ở nước ngoài mà Tòa án Việt Nam không thể trực tiếp tiến hành, phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài hoặc Tòa án. Đây là cơ quan có thẩm quyền của quốc gia liên quan theo điều ước quốc tế hoặc nguyên tắc có đi có lại.

– Việc thay đổi thẩm quyền trong quá trình giải quyết vụ việc chỉ xảy ra nếu xuất hiện đương sự, tài sản ở nước ngoài hoặc cần ủy thác tư pháp. Tòa án đã thụ lý ban đầu sẽ tiếp tục giải quyết, trừ trường hợp đặc biệt.

Tòa án có quyền giải quyết khi có tranh chấp phát sinh

Yêu cầu lựa chọn Tòa án của công dân trong nghị quyết 03 2012 NQ HĐTP phải tuân thủ điều kiện cụ thể như sau:

– Nếu không biết nơi cư trú, làm việc của bị đơn, nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi bị đơn cư trú cuối cùng hoặc nơi có tài sản giải quyết.

– Tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng cho phép nguyên đơn lựa chọn Tòa án nơi mình cư trú hoặc nơi xảy ra thiệt hại mà không cần điều kiện đặc biệt.

– Nếu nhiều Tòa án có thẩm quyền, người khởi kiện phải cam kết chỉ nộp đơn tại một Tòa án duy nhất. Trường hợp nộp đơn tại nhiều nơi, Tòa án thụ lý đầu tiên theo thời gian sẽ giải quyết vụ việc.

– Các Tòa án khác trả lại đơn hoặc đình chỉ giải quyết nếu đã thụ lý, tiền tạm ứng án phí sẽ được hoàn trả theo quy định.

Quy định khi chuyển hồ sơ vụ việc dân sự

Khi xác định vụ việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của mình, Tòa án đã thụ lý phải ra quyết định chuyển hồ sơ đến Tòa án có thẩm quyền. Quyết định này do

Thẩm phán ký tên, đóng dấu và gửi ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp, đương sự cũng như các bên liên quan. Tiền tạm ứng án phí không hoàn trả ngay mà được xử lý bởi Tòa án tiếp nhận. Sau khi nhận hồ sơ, Tòa án mới sẽ vào sổ thụ lý và tiếp tục giải quyết theo quy định.

Cách xử lý thỏa thuận

Nếu các đương sự tự thỏa thuận được toàn bộ nội dung tranh chấp sau khi Tòa án thụ lý, cơ quan này lập biên bản ghi nhận và ra quyết định công nhận thỏa thuận theo Điều 187 BLTTDS. Trong trường hợp yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, nuôi con hoặc chia tài sản:

– Nếu các bên thay đổi thỏa thuận bằng một thỏa thuận mới, Tòa án tiếp tục giải quyết theo thủ tục thông thường.

– Nếu một hoặc nhiều bên thay đổi ý kiến nhưng không đạt được thỏa thuận mới, Tòa án đình chỉ giải quyết và coi như đương sự rút đơn. Trường hợp này nếu đương sự vẫn muốn giải quyết, họ cần khởi kiện lại theo thủ tục chung.

Xem thêm về Bộ luật dân sự